v.1.0.
Więcej informacji na temat pochodzenia tego tekstu oraz jego polskiego przekładu znajduje się na dole strony.
Galerie, biblioteki, archiwa i muzea odgrywają fundamentalną rolę we
wspieraniu rozwoju wiedzy ludzkości. Instytucje te są
kustoszami naszego dziedzictwa kulturowego i przechowują w swoich kolekcjach
zapis historii ludzkości.
Internet daje instytucjom dziedzictwa kulturowego zupełnie nowe możliwości
dotarcia do odbiorców w skali globalnej i uczynienia kolekcji
łatwiejszymi do odnalezienia i
powiązanymi bardziej niż kiedykolwiek dotychczas, pozwalając użytkownikom nie tylko
korzystać z bogactw światowych instytucji pamięci, ale również
wnosić swój wkład,
uczestniczyć i
dzielić się nimi.
Wierzymy, że instytucje kultury, które otwierają swoje kolekcje i metadane zyskają na podjęciu tych kroków.
Kiedy mówimy, że cyfrowa treść czy zbiór danych są "otwarte", mamy na myśli stan zgodny z
definicją otwartości, którą podsumować można następującym stwierdzeniem:
"Dane lub treści są otwarte, jeżeli nie ma ograniczeń, aby każdy mógł je używać, wykorzystywać ponownie i rozpowszechniać – ewentualnie z wymogiem przywołania autora i/lub udostępnianiem dalej utworów zależnych na takich samych zasadach, co oryginał."
Wykorzystanie otwartej licencji jest pierwszym krokiem do otwarcia kolekcji – ale to dopiero początek. Otwartość na współpracę i nowatorskie formy zaangażowania użytkowników jest niezbędna, jeżeli instytucje dziedzictwa kulturowego zamierzają wykorzystać pełen potencjał Internetu w zakresie dostępu, innowacji i cyfrowej nauki.
Otwarta instytucja kultury (OpenGLAM) wspiera następujące zasady:
1. Cyfrowe informacje o utworach (metadane) należy przekazywać do domeny publicznej używając odpowiednich narzędzi prawnych, takich jak oświadczenie Creative Commons Zero.
- Takie działanie promuje maksymalnie szerokie ponowne wykorzystanie danych i pozwala instytucjom uczynić swoje zbiory łatwiejszymi do odnalezienia, równocześnie zapewniając zgodność z zasadami głównych agregatorów danych dotyczących kultury, takich jak Europeana czy Digital Public Library of America.
Przykładowe otwarte zasady licencjonowania metadanych:
2. Należy utrzymywać w domenie publicznej cyfrowe wizerunki utworów, co do których autorskie prawa majątkowe wygasły (utwory z domeny publicznej), nie nakładając na nie nowych ograniczeń prawnych.
- Cyfrowe kopie i wizerunki utworów, co do których autorskie prawa majątkowe wygasły (utworów z domeny publicznej), powinny być wyraźnie oznaczone przy pomocy odpowiednich narzędzi prawnych, takich jak Znak Domeny Publicznej. Takie działanie promuje maksymalnie szerokie ponowne użycie treści.
Przykładowe otwarte zasady udostępniania treści cyfrowych można znaleźć na stronach:
Bardziej szczegółowe dokumenty i statuty na temat znaczenia cyfrowej domeny publicznej:
3. Publikując dane należy dołączyć jednoznaczne i wyraźne oświadczenie określające oczekiwania lub wymogi odnośnie ponownego wykorzystania tych opisów, całej kolekcji danych i jej podzbiorów.
Przykładowe oświadczenia można znaleźć na stronach:
4. Publikując dane należy używać otwartych formatów, które są przygotowane do przetwarzania automatycznego.
- Formaty przygotowane do przetwarzania automatycznego to takie, z których dane mogą być wyekstrahowane przez programy komputerowe.
- Jeżeli informacje są udostępnione w zamkniętym formacie danych, może to spowodować poważne przeszkody w ponownym używaniu tak zapisanych informacji, zmuszając osoby chcące użyć tej informacji do zakupu niezbędnego oprogramowania.
- Struktura i możliwe sposoby używania danych powinny być dobrze udokumentowane na przykład w postaci bloga lub strony internetowej.
Więcej informacji dotyczących otwartych formatów danych można znaleźć w
Open Data Handbook.
5. Należy dążyć do wykorzystania możliwości zaangażowania użytkowników na nowe sposoby, z wykorzystaniem internetu.
- Należy jasno opisywać otwarte dane, treści i usługi, które się dostarcza, tak aby inni mogli łatwo ponownie je wykorzystać oraz budować i rozwijać się na podstawie tego, co zostało udostępnione.
- Udostępniając dane należy być gotowym odpowiadać na pytania od zainteresowanych i wspierać ich w jak najlepszym wykorzystaniu tych danych.
- Należy dać użytkownikom możliwość bycia kustoszami i gromadzenia obiektów z kolekcji instytucji. Doskonałym przykładem takiego angażowania jest Rijksstudio przygotowane przez Rijksmuseum
- Jeżeli to możliwe, należy rozważyć umożliwienie użytkownikom wzbogacania i poprawiania metadanych poprzez wykorzystywanie aplikacji crowdsourcingowych.
Informacje o tym dokumencie
Oryginalna anglojęzyczna wersja niniejszego tekstu opracowana przez Open Knowledge Foundation we współpracy z OpenGLAM Working Group dostępna pod adresem http://openglam.org/principles/. Jeżeli będzie ona uaktualniana, stosowne zmiany będą wprowadzane również w powyższym tłumaczeniu.
Zachęcamy do zgłaszania komentarzy odnośnie treści i tłumaczenia zasad oraz nadsyłania dodatkowych polskich przykładów, którymi można by wesprzeć ten tekst.
Tłumaczenie na język polski:
Ostatnia aktualizacja: 11 października 2013 r.
