Boże Narodzenie dawniej

Tradycje bożonarodzeniowe oraz przedstawienia graficzne tych świąt ulegały wielu modyfikacjom na przestrzeni wieków. Na przykład zwyczaj stawiania choinki jako ustrojonego drzewka iglastego ma swoje korzenie w XVI-wiecznych protestanckich Niemczech, w Polsce przyjął się na dobre dopiero w XIX wieku, zastępując starą, słowiańską praktykę ozdabiania snopków siana. Co ciekawe, data obchodzenia święta narodzin Jezusa wywodzi się pośrednio od pogańskiego święta Ajona – przesunięcia słońca, a właściwie narodzin dziecka-słońca. Różne są także wizerunki samego wydarzenia biblijnego – niektóre bardziej mroczne i poważne, a inne całkiem przyjazne, a wręcz bajkowe – z uśmiechniętymi aniołkami, mnóstwem zwierząt i pokłonem trzech magów.

W zbiorach repozytoriów należących do Federacji Bibliotek Cyfrowych znajdziemy sporo publikacji nawiązujących do dawnych sposobów obchodzenia świąt Bożego Narodzenia, a także wiele uznanych dzieł sztuki przedstawiających interpretacje szopki betlejemskiej. Jedne z najstarszych wizerunków wydarzeń wigilijnej nocy dostępne są m.in. w Cyfrowym Muzeum Narodowym w Warszawie (odbitka graficzna miedziorytu Albrechta Dürera pt. Die Weyhnachten oraz ikona – fragment ikonostasu Boże Narodzenie z pokłonem trzech magów) oraz w Katalogu zbiorów artystycznych i naukowych Polskiej Akademii Umiejętności PAUart (odbitka niderlandzkiej grafiki Petera Rubensa pt. Boże Narodzenie oraz XVII-wieczna akwaforta z serii Życie Najświętszej Marii Panny). W Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej znajdziemy archiwalne numery czasopisma Przekrój, w tym również numery świąteczne np. z roku 1946, gdzie przeczytamy m.in. artykuł na temat ludowej tradycji malowania na szkle w tematyce religijnej oraz estetyce polskiego folkloru. Wiele bibliotek cyfrowych udostępnia także fotografie ilustrujące tradycyjne spędzanie świąt Bożego Narodzenia przed laty – w Archiwum Muzyki Wiejskiej są to np. dzieci przy choince oraz kolędnicy: Herod, Pastuch, Anioł, Pastuch, Sołdat, Śmierć i Żyd z przełomu lat 50. i 60. XX w.; w Bibliotece Kolekcji Prywatnych są to zdjęcia polskich rodzin spędzających wspólnie Wigilię świąt Bożego Narodzenia w 1936 r.; a w Bibliotece Cyfrowej Ośrodka KARTA jest to fotografia dużej grupy ludzi zasiadających razem do wigilijnego stołu w latach 50. Ciekawy obiekt znajduje się w Radomskiej Bibliotece Cyfrowej – jest to książka z 1926 r. opisująca Obrzędowość ludową Bożego Narodzenia: jej początek i znaczenie pierwotne czyli rzecz o historii i tradycji obchodzenia ich głównie na gruncie polskim.

Albrechta Dürer
Albrecht Dürer
Wspólna Wigilia, lata 50.
Wspólna Wigilia, lata 50.
Dzieci przy choince
Dzieci przy choince
Ikona
Ikona
Kolędnicy
Kolędnicy
Przekrój - okładka, 1946 r.
Przekrój – okładka, 1946 r.
Rodzina przy stole
Rodzina przy stole
Boże Narodzenie
Boże Narodzenie

Rubens, XVII w.
Życie Najświętszej Marii Panny
Życie Najświętszej Marii Panny
19 grudnia 2016 /

autor: Redakcja portalu FBC

Komentarze są wyłączone.