Opis

• Tytuł:
  Pierwsza zdrada Zachodu. Wokół książki Andrzeja Nowaka
• Twórca:
  Kornat, Marek
• Opis:
  Artykuł jest komentarzem do nowej książki Andrzeja Nowaka Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement (Kraków 2015). Monografia ta daje nową analizę międzynarodowych aspektów wojny polsko-sowieckiej (1919–1920). Znaczenie tej wojny było i jest bardzo często spychane na margines historii Europy, podczas gdy były to zmagania decydujące dla przyszłości kontynentu europejskiego, a przede wszystkim ładu wersalskiego. Nie sposób sobie nie wyobrazić jego załamania i sowietyzacji przynajmniej wschodniej i środkowej części Europy, gdyby wojna ta zakończyła się klęską armii polskiej. Książka Nowaka nie jest jednak analityczną monografią wojny polsko-sowieckiej, lecz studium nad ustosunkowaniem zwycięskich mocarstw Zachodu wobec tego konfliktu. Wśród tych mocarstw decydujące znaczenie odrywała Wielka Brytania. Autor doszedł do przekonania, iż w polityce tej wolno widzieć prefigurację późniejszego appeasementu z lat trzydziestych XX w. Rząd Zjednoczonego Królestwa czynił w 1920 r. wszystko, aby doprowadzić do ugody polsko-sowieckiej, która w istocie rzeczy byłaby równoznaczna z hegemonią sowiecką nad odbudowaną Polską. Zwycięstwo armii polskiej w bitwie nad Wisłą udaremniło ten plan. Monografia ma w tytule sformułowanie „zdrada”, ale książka – jak napisał we wstępie do niej jej Autor – nie jest „traktatem moralnym”. Nie jest usiłowaniem sądu nad twórcami polityki mocarstw cudzoziemskich, które nie mają obowiązku służyć interesom Polski. Jest wyłącznie analizą pewnego zjawiska z polityki międzynarodowej. A zjawisko to nie jest zamkniętą kartą historii. Może się ono powtórzyć w naszych czasach. Książkę może spotkać zarzut, że jest polonocentryczna. Tak wszakże nie jest, bowiem Autor ma świadomość uwarunkowań polityki brytyjskiej i zawsze stosuje zasadę audiatur et altera pars. Książka Nowaka udokumentowana została nieznanymi (lub słabo zbadanymi) archiwaliami brytyjskimi. Autor wprowadza pojęcie brytyjskiego appeasementu wobec sowieckiej Rosji w roku 1920. Daje wnikliwą rekonstrukcję podejścia elit Zachodu do odrodzonej Polski, analizuje dzieje dwudziestowiecznej wyobraźni politycznej. Ukazuje także znaczenie polskiego zwycięstwa nad Wisłą w nowym świetle. Za jego sprawą ład wersalski został ocalony i uzupełniony pokojem ryskim (1921), czego często nie dostrzega historiografia narodów Zachodu. The First Treachery of the West. On the book by Andrzej NowakThe paper is a review of the new book by Andrzej Nowak Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement (2015). The monograph provides a new analysis of the international aspects of the Polish-Soviet War (1919–1920). The conflict has often been marginalised in the history of Europe, while being decisive for the future shape of the European continent, and first and foremost for the Versailles governance. A collapse of the Versailles governance and sovietisation of at least Eastern and Central Europe are difficult to imagine but would have become a reality if the Polish-Soviet War had ended with a defeat for the Polish army. Nowak proposes a study of attitude of the winning Western superpowers to that conflict rather than an analytical monograph. Among the superpowers, Great Britain had the decisive voice. The author perceives the British policy as a prefiguration of appeasement applied in the 1930s. In 1920, the government of the United Kingdom used every effort to facilitate a Polish-Soviet settlement, what in fact would have turned into Soviet hegemony over reborn Poland. The victory of the Polish army in the Battle of Warsaw thwarted the plan. In spite of the word “treachery” in the title and as mentioned by the author in the introduction, the monograph is not a “treatise on morality”. No attempt is made to judge the architects of foreign policies pursued by the world’s superpowers, which have no obligation to serve the interest of Poland. The author merely undertakes an analysis of a phenomenon in international relations, which does not only belong to history, but continues to resonate throughout the world today. The book may be unfairly considered too Polocentric, yet the author shows awareness of the reality in which the British foreign policy was shaped, and always applies the audiatur et altera pars principle. The work is based on unknown or little examined British archive records. The author introduces the concept of appeasement towards the Soviet Russia in 1920. The book provides a thorough analysis of the attitude of Western elites to reborn Poland, and in this sense constitutes a review of the 20th century political imagination. It casts a new light on Poland’s victory in the Battle of Warsaw. Owing to this victory, the Versailles governance was saved and strengthened by the Treaty of Riga (1921) – a fact which remains unnoticed in the historiography of Western nations.
• Dostępność obiektu:
  Dostęp otwarty
• Prawa:
  Prawa autorskie (c) 2017 Kwartalnik Historyczny
• Data:
  2017.04.01
• Typ:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Język:
  polski
• Źródło:
  Kwartalnik Historyczny; Tom 124 Nr 1 (2017); 149-166;
  2451-1315;
  0023-5903
• Format:
  application/pdf
• Wydawca:
  Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Relacja: https://apcz.umk.pl/KH/article/view/KH.2017.124.1.06/11966
• Temat i słowa kluczowe:
  Ład wersalski;
  wojna polsko-sowiecka 1919–1920;
  Wielka Brytania;
  appeasement;
  Andrzej Nowak
• Identyfikator: https://apcz.umk.pl/KH/article/view/KH.2017.124.1.06
• Dostawca danych:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Czy mogę z tego obiektu skorzystać?:
  poproś o pozwolenie
• Rodzaj zawartości:
  teksty