Opis

• Tytuł:
  Gostomia i Ścinawa. O pochodzeniu rodziny Bes
• Twórca:
  Woźny, Maciej
• Opis:
  Artykuł dotyczy kwestii pochodzenia rodu Bes, jednego z najważniejszych w późnośredniowiecznym księstwie opolskim. Autor powraca do zauważonego w XIX wieku problemu podobieństwa herbu Besów (ulistniona ostrzew) i kilku innych rodzin. Badając dzieje dwóch osad – Gostomi i Ścinawy – należących pod koniec XIII wieku do dwóch rycerzy, na pieczęciach których znajduje się identyczne godło przedstawiające ulistnioną ostrzew, autor zauważa, że z tymi miejscowościami był wcześniej związany łowczy Otton. Był on bratem stryjecznym Jana Sybocica, właściciela Gostomi, oraz zięciem kasztelana opolskiego Zbrosława ze Śmicza, właściciela Ścinawy. Zarówno Gostomia, jak i Ścinawa zostały przekazane instytucjom kościelnym, ale najprawdopodobniej na podstawie prawa bliższości trafiły do krewnych darczyńców. Kolejnymi znanymi ich właścicielami byli odpowiednio Aleksy z Leckinsteinu oraz kasztelan opolski Szymon ze Ścinawy. Szymonpojawił się na dwóch prywatnych dokumentach panów ze Strzelina, krewnych Zbrosława, co także pozwala łączyć obu kasztelanów opolskich. Natomiast Aleksy przekazał Gostomię klasztorowi jemielnickiemu, ale ta najprawdopodobniej wróciła do krewnego donatora, gdyż około 50 lat później była własnością Aleksego z Gostomi, na pieczęci którego znajdowała się również ulistniona ostrzew. Przy jego akcie darowizny świadkami byli dwaj Besowie, co należy interpretować jako wyrażenie zgody na tę czynność. Na łączenie obu Aleksów, Szymona oraz Besów w jedną rodzinę pozwalają także inne, poza heraldycznym i majątkowym, kryteria genealogiczne, mianowicie: imionowe, pozycji społecznej oraz bliskości terytorialnej.;
  The article discusses the question of the origin of the Bes family, which was one of the most important families in the late medieval Duchy of Opole. The author returns to the question that was noticed in the nineteenth century: there is a similarity between the Bes coat of arms (a leaved trunk) and that of some other families. The author researched the history of two settlements, Gostomia and Ścinawa that were owned by two knights at the end of the thirteenth century. On the seals of both of them there is an identical coat of arms, a leaved blysmus. The author notices that Otto, a master of the hunt, was related to these settlements. Otto was a cousin of Jan Sybocic, the owner of Gostomia, and the son-in-law of Zbrosław of Śmicz, the castellan of Opole and the owner of Ścinawa. Both Gostomia and Ścinawa were transferred to church institutions, but the law of proximity probably ultimately made them be transferred to the relatives of the donors. The other known owners of the two settlements to follow Jan and Zbrosław were Alex of Leckinstein and the castellan of Opole Simon of Ścinawa. Simon appeared in the two private documents of the gentry of Strzelin, relatives of Zbrosław, which allows us to associate both of the castellans of Opole with each other. In turn, Alex donated Gostomia to the monastery in Jemielnice and then the settlement probably returned to a relative of the donator, since about 50 years later Gostomia was owned by Alex of Gostomia, on whose seal there was also a leaved blysmus. At the act of donation two representatives of the Bes family were present, which should be interpreted as their sign of consent to the donation. Alex of Leckinstein, Alex of Gostomia, Simon, and the two Beses may be connected on the basis of not only of the coat of arms and possessions as criteria. Other genealogical criteria can be included, such as the names, social status, and territorial proximity.;
  Der Artikel beschäftigt sich mit der Frage der Herkunft der Familie Bes, einer der wichtigsten Familien im spätmittelalterlichen Herzogtum Oppeln. Der Autor greift auf das im neunzehnten Jahrhundert bemerkte Problem zurück, und zwar dass das Wappen der Familie Bes (belaubte Quellbinse) den Wappen einiger anderer Familien ähnelt. Unter Bezugnahme auf die Ergebnisse der Forschung über die Geschichte von zwei Dörfern — Gostomia (dtsch. Simsdorf) und Ścinawa (dtsch. Steinau) — die Ende des dreizehnten Jahrhunderts zwei Rittern gehörten, auf deren Siegel sich ein identisches Wappen mit belaubter Quellbinse befand, stellt der Autor fest, dass in früherer Zeit ein Jägermeister namens Otton mit den genanntenOrtschaften verbunden war. Er war Vetter von Johannes Sibote, dem Besitzer von Gostomia, und Schwiegersohn des Oppelner Kastellans — Zbroslaus von Schmitsch, des Besitzers von Ścinawa. Sowohl Gostomia als auch Ścinawa wurden an die Kirchenbehörden übergeben, aber höchstwahrscheinlich fielen sie aufgrund des Verwandtschaftsrechts an die Verwandten der Schenker zurück. Ihre weiteren bekannten Besitzer waren entsprechend Alexis von Leckinstein und der Oppelner Kastellan Simon von Steinau. Simon erscheint auf zwei privaten Urkunden der Herren von Strzelin (dtsch. Strehlen), Verwandten von Zbroslaus, was die beiden Oppelner Kastellane ebenfalls miteinander verbinden lässt. Hingegen Gostomia wurde von Alexis an das Kloster Himmelwitz übergeben. Der Ort fiel aber höchstwahrscheinlich an einen Verwandtendes Schenkers zurück, weil er circa 50 Jahre später Alexis von Simsdorf gehörte, auf dessen Siegel sich ebenfalls belaubte Quellbinse befand. Die Zeugen bei diesem Schenkungsakt waren zwei Vertreter der Familie Bes, was als eine Einwilligung in dieses Rechtsgeschäft zu deuten ist. Die beiden Alexisse, Simon und die Bes können auch aufgrund anderer genealogischer Kriterien, außer dem Wappen und Besitztum, zu einer Familie verbunden werden, und zwar: Namen, soziale Stellung und territoriale Nähe.
• Dostępność obiektu:
  Dostęp otwarty
• Prawa:
  Copyright (c) 2020 Uniwersytet Śląski w Katowicach;
  http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0
• Data:
  2020.12.16
• Typ:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Język:
  polski
• Źródło:
  Średniowiecze Polskie i Powszechne; Tom 12 (2020); 308-323;
  2353-9720;
  2080-492X
• Format:
  application/pdf
• Wydawca:
  Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
• Relacja: https://journals.us.edu.pl/index.php/SPP/article/view/10691/8294
• Identyfikator: https://journals.us.edu.pl/index.php/SPP/article/view/10691 ;
  10.31261/SPiP.2020.16.13
• Dostawca danych:
  Czasopisma Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego
• Czy mogę z tego obiektu skorzystać?:
  poproś o pozwolenie
• Rodzaj zawartości:
  teksty