Opis

• Title:
  Zur Geschichte des Bücherwesens des Deutschen Ritterordens
• Creator:
  Schilmann Fritz;
  Schillman Fritz
• Description:
  Der Artikel betrifft die Lesegewohnheiten und Büchersammlungen des Deutschen Ordens. Seit dem XIV. Jahrhundert beginnen in den Inventaren und Rechenschaftsberichten Bücherverzeichnisse zu erscheinen, was eine Vorstellung vom Profil der Ordensbüchersammlungen gibt. Wie der Autor feststellt, gab es im „neuen Kolonialland“ (d. h. in dem vom Kreuzritterorden eroberten Preußenland) keine Zeit und keine günstigen Begleitumstände, um sich der „spekulativen Theologie“ hinzugeben. Stattdessen pflegte man „gesunde Frömmigkeit“, wovon auch die Wahl der Lektüren zeugt (u. a. die Werke von Nikolaus von Lyra – dem berühmten biblischen Theologen aus dem Franziskanerorden, „Legenda aurea“ von Jacob de Voragine. Unterhaltung suchte man in solchen Büchern wie „Roland“, „Welscher Gast“ (ein von Thomasîn von Zerclaere in mittelhochdeutschen Sprache verfasstes Lehrgedicht), „Seelentrost“ – ein Erbauungswerk im Niederdeutschen und in den Chroniken. In den Büchersammlungen des Deutschen Ordens befanden sich auch Werke von praktischer Bedeutung, z. B. aus dem Bereich der Jura oder betreffend die Ordensregel. Nach Fritz Schillmann berücksichtigten die Verzeichnisse die von den Ordensbrüdern verfassten Werke nicht, obwohl solche wohl entstanden. Die Hauptaufgabe der Brüder war jedoch Ritter und Erobern und nicht Gelehrten oder Schriftsteller zu sein. Schillmann erwähnt auch zwei wertvolle Bücher, die in Braunsberg aufbewahrt wurden. Das erste von ihnen war „Lectura novell de regulis juris” von Johannes Caldrini und ein Werk von Petrarca. Ferner erörtert der Verfasser die Büchersammlung aus Marburg, die thematisch mit hl. Elisabeth aus Thüringen verbunden war, die in dieser Stadt besonders geehrt war. Abdruck (S. 279-282) aus „Von Büchern und Bibliotheken. Festschrift für Ernst Kuhnert“, Berlin 1928;
  Artykuł dotyczy czytelnictwa i księgozbiorów Zakonu Krzyżackiego. Począwszy od połowy XIV wieku w inwentarzach i raportach sprawozdawczych pojawiają się wykazy książek, co daje wyobrażenie o profilu krzyżackich księgozbiorów. Jak stwierdza autor opracowania, w „nowym kraju kolonialnym” (tj. w podbitych przez Zakon Krzyżacki Prusach) nie było czasu ani okoliczności sprzyjających oddawaniu się „teologii spekulacyjnej”, pielęgnowano zatem raczej „zdrową pobożność”, o czym świadczyć może wybór lektur (m. in. dzieła franciszkańskiego teologa – biblisty Mikołaja z Liry, „Złota Legenda” Jakuba de Voragine). Rozrywki szukano natomiast w takich książkach, jak: „Legenda o Rolandzie”, „Welscher Gast” („Celtycki gość”, poemat w języku średnio-wysoko-niemieckim, ułożony przez Thomasîna von Zerclaere) czy „Seelentrost” („Pociecha dusz” – dzieło w języku dolnoniemieckim, z nurtu literatury budującej), a także w kronikach. W księgozbiorach zakonu znajdowały się też ksiązki o znaczeniu praktycznym, prawnicze lub dotyczące zakonnej reguły. Jak zauważa autor Fritz Schillmann, w wykazach nie ujmowano dzieł tworzonych przez samych braci zakonnych, choć zapewne i takie nieraz powstawały, zadaniem ich było bowiem być rycerzami i zdobywcami, a nie uczonymi i pisarzami. Schillmann wymienia również dwie cenne księgi, które znajdowały się w Braniewie, mianowicie „Lectura novell de regulis juris” Johannesa Caldriniego oraz dzieło Petrarki. Więcej miejsca poświęca autor księgozbiorowi z Marburga, w dużej mierze powiązanemu tematycznie ze św. Elżbietą z Turyngii, której oddawano w tym mieście szczególną cześć. Nadbitka (s. 279-282) z Von Büchern und Bibliotheken. Festschrift für Ernst Kuhnert. Berlin 1928
• Object availability:
  Dostęp otwarty
• Rights:
  Gemeinfreiheit;
  Domena publiczna (public domain)
• Date:
  1928
• Type:
  Abdruck;
  nadbitka
• Language:
  niemiecki
• Source:
  IV.8.2;
  34922
• Format:
  image/vnd.djvu
• Subject:
  Deutscher Orden - Bücherwesen;
  Zakon Krzyżacki - księgozbiory
• Data provider:
  Elbląska Biblioteka Cyfrowa
• Can I use it?:
  tak
• Type:
  teksty