Opis

• Tytuł:
  The Role of Causality in Scientific Models of Explanation in the Context of the Retrieval of the Classical Concept of Divine Action
• Twórca:
  Tabaczek, Mariusz
• Opis:
  The legitimacy of going back to the classical view of God’s action in the world based on the list of causes and understanding of chance in the works of Aristotle and Aquinas – in the context of contemporary science – seems to depend on whether there is a space for causal analysis within the current models of scientific explanation. This article offers a brief account of the path leading to negation and rediscovery of the importance of causality in scientific explanation and reintroduces the semicausal position of the prominent philosopher of science, Mario Bunge, who treats causation as one of several categories of determination. The diversity of the categories he lists finds analogy in the commonly accepted pluralist approach to the search of the model which adequately describes the practice of scientific research. What is more, the same diversity of the categories of determination opens the way back to the classical Aristotle’s fourfold account of causation and his understanding of chance. This fact allows us, in turn, to defend the contemporary version of the classical notion of divine action against the accusation of methodical error in the form of imposing the notion of the ancient categories of causality on the results of contemporary scientific research, which notion, as some maintain, has little in common with the models of explanation currently accepted in natural sciences.;
  Zasadność powrotu do klasycznej koncepcji działania Boga w świecie w oparciu o katalog przyczyn i rozumienie przypadku w ujęciu Arystotelesa i jego komentatorów—w kontekście wiedzy o świecie czerpanej z nauk szczegółowych—wydaje się zależeć od tego, czy w teoretycznej warstwie modelu wyjaśniania przyjętego we współczesnym przyrodoznawstwie jest miejsce na analizę i wyjaśnianie przyczynowe. Niniejszy artykuł przedstawia pokrótce drogę od starożytnego i średniowiecznego kauzalizmu, poprzez akauzalizm nowożytnego empiryzmu oraz pozytywiwistycznych modeli wyjaśniania Hempla-Oppenheima, aż ku współczesnemu semikauzalnemu stanowisku zaproponowanemu przez Mario Bunge. Analiza postulowanych przez niego kategorii determinacji w wyjaśnianiu naukowym otwiera możliwość powrotu do klasycznego katalogu przyczyn Arystotelesa i jego komentatorów. Fakt ten pozwala bronić zwolenników klasycznego teizmu przed zarzutem błędu metodycznego w postaci narzucania na wyniki badań współczesnych nauk szczegółowych, odnoszącej się do starożytnych kategorii przyczynowości interpretacji filozoficznej, mającej niewiele wspólnego z aktualnym modelem wyjaśniania w przyrodoznawstwie.
• Dostępność obiektu:
  Dostęp otwarty
• Prawa:
  Prawa autorskie (c) 2020 Scientia et Fides;
  https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
• Data:
  2020.01.24
• Typ:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Język:
  polski
• Źródło:
  Scientia et Fides; Vol. 8 No. 1 (2020); 43-75;
  Scientia et Fides; Tom 8 Nr 1 (2020); 43-75;
  2353-5636;
  2300-7648
• Format:
  application/pdf
• Wydawca:
  Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• Relacja: https://apcz.umk.pl/SetF/article/view/SetF.2020.010/24570
• Temat i słowa kluczowe:
  Acausalism;
  Aristotle;
  Bunge Mario;
  Categories of determination;
  Causalism;
  Causation;
  Divine Action;
  Scientific models of explanation;
  Semicausalism;
  Akauzalizm;
  Arystoteles;
  Działanie Boga w świecie;
  Kategorie determinacji;
  Kauzalizm;
  Modele wyjaśniania naukowego;
  Przyczynowość;
  Semikauzalizm
• Identyfikator: https://apcz.umk.pl/SetF/article/view/SetF.2020.010
• Dostawca danych:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Czy mogę z tego obiektu skorzystać?:
  poproś o pozwolenie
• Rodzaj zawartości:
  teksty