Opis

• Tytuł:
  Birth of a booklet
• Twórca:
  Pokorzyńska, Elżbieta
• Opis:
  The aim of the study was to find out what early booklet bindings looked like, when they began to be used, and whether a Polish peculiarity, different from the pan-European one, could be discerned in this regard. To this end, a stock search was conducted in a collection of 18th-century books, noting the booklet bindings present there. Bookstore advertisements of the era were also analyzed, searching for information about booklet bindings. The data obtained was contrasted with the findings of foreign researchers. The existence of four types of booklet bindings was found, of which three were used in the Polish lands. Soft paper bindings, although they had been known since the 15th century, were used sporadically; they came into wider use in the 1860s. In their basic form, they were made of grayish-blue paper. Among them, two types have been identified, different in terms of technology and use: temporary bindings, stapled (bound) to a stile, and stitched bindings, with a liner, regarded as a cheaper version of library bindings. In addition to books in standard binding, an insignificant percentage of bindings made of decorative papers were noted, as well as copies equipped with a printed title sticker, which researchers consider the earliest variant of publisher's binding. The third type – a binding without a cover, but only with a paper trim was used for occasional publications of small volume. In terms of terminology, it has been established that the name alla rustica was used for different varieties of soft paper binding in that era, and is identical to the booklet used later on.;
  Celem badania było stwierdzenie, jak wyglądały wczesne oprawy broszurowe, kiedy zaczęły być używane, a także czy można dostrzec w tym zakresie polską specyfikę, odmienną od tej ogólnoeuropejskiej. Na potrzeby artykułu przeprowadzono kwerendę magazynową w zbiorze książek osiemnastowiecznych w Bibliotece Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, odnotowując znajdujące się w nim oprawy broszurowe. Przeanalizowano również ogłoszenia księgarskie z epoki, wyszukując w nich informacje o oprawie broszurowej. Uzyskane dane skonfrontowano z ustaleniami badaczy zagranicznych. Stwierdzono istnienie czterech typów opraw broszurowych, z czego na ziemiach polskich stosowano trzy typy. Miękkie oprawy papierowe – choć znano je od XV wieku – były używane sporadycznie, na szerszą skalę weszły do użytku w latach sześćdziesiątych XVIII wieku. W formie podstawowej były sporządzane z szaroniebieskiego papieru. Wśród nich zidentyfikowano dwa typy, różne pod względem technologii i zastosowania: oprawy tymczasowe, zszywane (związywane) na sztorc, i oprawy szyte na zwięzy, z wyklejką, uchodzące za tańszą wersję opraw bibliotecznych. Obok książek w oprawie standardowej odnotowano nieznaczną procentowo ilość opraw z papierów dekoracyjnych, a także egzemplarze wyposażone w drukowaną nalepkę tytułową, który to element badacze uznają za najwcześniejszy wariant oprawy wydawniczej. Typ trzeci – oprawa bez okładki, a tylko z papierową lamówką – był używany do publikacji okazjonalnych o niewielkiej objętości. W aspekcie terminologicznym ustalono, że nazwa alla rustica była w tamtej epoce stosowana w odniesieniu do różnych odmian miękkiej oprawy papierowej i jest tożsama z zastosowaną później broszurą.
• Dostępność obiektu:
  Dostęp otwarty
• Prawa: https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 ;
  Prawa autorskie (c) 2025 Elżbieta Pokorzyńska
• Data:
  2025.02.24
• Typ:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Język:
  polski
• Źródło:
  Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie; Tom 26 Nr 2 (2024): Od deski do deski. Retoryka oprawy; 129-147;
  The Art of Editing. Textological and Editorial Studies; Vol. 26 No. 2 (2024): A cover to cover. The rhetoric of a book binding; 129-147;
  2391-7903;
  2084-7963
• Format:
  application/pdf
• Wydawca:
  Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• Relacja: https://apcz.umk.pl/sztukaedycji/article/view/58228/41632
• Temat i słowa kluczowe:
  bookseller book-binding;
  temporary binding;
  booklet;
  bookbinding 18th century;
  oprawa księgarska;
  oprawa tymczasowa;
  broszura;
  introligatorstwo XVIII wieku
• Identyfikator: https://apcz.umk.pl/sztukaedycji/article/view/58228
• Dostawca danych:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Czy mogę z tego obiektu skorzystać?:
  poproś o pozwolenie
• Rodzaj zawartości:
  teksty