Opis

• Tytuł:
  A Medieval Rarity or a Perfect Forgery? An Ivory Dice Cup with Court Scenes from the Collection of the Princes Czartoryski Museum in Kraków
• Twórca:
  Musialik, Elżbieta
• Opis:
  The collection of the Princes Czartoryski Museum in Kraków includes the largest ensemble of medieval ivories in Poland. They have mostly been acquired by Prince Władysław Czartoryski, the founder of the Museum. A dice cup, so far regarded in the literature as a French ivory from the first half of the 14th cent., which is a topic of the paper, belongs to this varied group (which also includes e.g., two figurines of the Virgin with Child, a head of a crozier and a casket from the Embriachi workshop). An extensive survey, based mainly on the Gothic Ivories Project database, allowed to establish that this piece is an absolute rarity, not only in Polish collections but worldwide. The cup is decorated with two carved scenes – one depicting a lady and a youth engaged in a dice game, the other illustrating a court scene, unprecedented in other known medieval ivories. The style of the cup, similar to many ivory mirror covers, dating from the early 14th cent. to mid-14th cent., suggests that the cup might be regarded as medieval. However, its function and decoration force to question itsauthenticity – since there are many indications, that in the medieval games of dice there were no cups included. In the late 18th and in the 19th centuries, during the so called collecting mania, many forged medieval objects appeared on the antiquarian market, including those made of ivory. The paper reports on the attempts to put the cup in the iconographic and stylistic context (particularly in comparison with other known ivories). Its functional aspect is discussed as well, in the context of the medieval court practices, the use of board games in particular. Finally, the question of dating of the ivory is addressed. The answers to the questions stated above may be helpful in resolving whether the cup in the Princes Czartoryski collection is one of its kind medieval ivory or – in the author’s opinion – a skilful forgery.;
  Średniowieczny unikat czy idealny falsyfikat? Kubek do gry w kości ze scenami dworskimi w kolekcji Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie W Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie znajduje się największy w Polsce zbiór średniowiecznych wyrobów z kości słoniowej. Do kolekcji pozyskiwane były one głównie dzięki księciu Władysławowi Czartoryskiemu, założycielowi Muzeum w Krakowie. W tej zróżnicowanej grupie artefaktów (w jej skład wchodzą m.in. dwie figurki Marii z Dzieciątkiem, pióro pastorału, szkatuła z warsztatu Embriachich) znajduje się kubek do gry w kości, który dotychczas w literaturze przedmiotu uważany był za wyrób francuski z pierwszej połowy XIV wieku. Szeroko zakrojona kwerenda, przede wszystkim w bazie Gothic Ivories Project, pozwoliła ustalić, że przedmiot jest zupełnym unikatem nie tylko w zbiorach polskich, ale także światowych. Kubek zdobią dwie rzeźbione sceny – pierwsza przedstawia damę i młodzieńca zajętych grą w kości, druga ukazuje scenę dworską, której ikonografia nie znajduje analogii wśród innych znanych średniowiecznych ivoirów. Za tym, że dzieło może być wyrobem średniowiecznym przemawia przede wszystkim styl, łączący kubek z oprawami lusterek powstającymi od początku aż do połowy XIV wieku. Funkcja kubka i jego ikonografia każą jednak podać w wątpliwość oryginalność dzieła – wiele wskazuje bowiem na to, że średniowiecznych gier w kości nie rozgrywano z użyciem kubków. Pod koniec XVIII i w XIX wieku, w czasach tzw. manii kolekcjonerskiej na rynku antykwarycznym pojawiło się wiele falsyfikatów średniowiecznych dzieł, w tym także z kości. W artykule podjęta została próba umieszczenia kubka w kontekście ikonograficznym oraz stylowym (zwłaszcza w zestawieniu z innymi wyrobami z kości słoniowej). Podniesiony został również aspekt jego funkcji na tle średniowiecznych praktyk dworskich, ze szczególnym naciskiem na gry planszowe. Na końcu poruszona została kwestia datowania dzieła. Wyjaśnienie wymienionych zagadnień może pomóc w próbie odpowiedzi na pytanie, czy kubek w kolekcji Czartoryskich jest jedynym w swoim rodzaju dziełem średniowiecznym, czy też udanym falsyfikatem.
• Dostępność obiektu:
  Dostęp otwarty
• Prawa:
  Prawa autorskie (c) 2023 Elżbieta Musialik;
  https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
• Data:
  2023.01.27
• Typ:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Język:
  angielski
• Źródło:
  Acta Universitatis Nicolai Copernici [Heritage Studies and Conservation Science]; Vol. 53 (2022); 9-52;
  Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo; Tom 53 (2022); 9-52;
  2392-1250;
  0208-533X
• Format:
  application/pdf
• Wydawca:
  Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• Relacja: https://apcz.umk.pl/AUNC_ZiK/article/view/38142/34590
• Temat i słowa kluczowe:
  ivory;
  gothic ivories;
  dice cup;
  collecting;
  Princes’ Czartoryski Museum;
  Kraków;
  fake;
  forgery;
  kość słoniowa;
  wyroby z kości słoniowej;
  kubek do gry w kości;
  kolekcjonerstwo;
  Muzeum Książąt Czartoryskich;
  fałszerstwo;
  falsyfikat
• Identyfikator: https://apcz.umk.pl/AUNC_ZiK/article/view/38142
• Dostawca danych:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Czy mogę z tego obiektu skorzystać?:
  poproś o pozwolenie
• Rodzaj zawartości:
  teksty