Description

• Title:
  Dialectical dictionaries from the area of “Deaf German” settlement as a source for a study of lexical Germanisms.
• Creator:
  Karaś, Halina
• Description:
  The aim of the article is to present dialectal dictionaries from the area of the “Deaf German” settlement (Carpathian Foothills) as sources for a study of lexical Germanisms. The term “Deaf Germans” (German Taubdeutsche, Walddeutsche) refers to the descendants of German settlers from the period of medieval colonization in the Carpathian Foothills. It covers the area between Tarnów and the vicinity of Łańcut, with several islands of this settlement identified around Tarnów, Biecz and Gorlice, Krosno, Rzeszów and Łańcut. The analysis covers 20 dictionaries and word collections of the past (from the late 19th and early 20th centuries) and contemporary (the late 20th and early 21st centuries), also differentiated geographically, volume-wise and lexicographically (by the method of elaboration). They are a valuable source for a study of lexical borrowings used in dialects in this area, confirming their formal (phonetic and morphological) and semantic diversity. A significant part of the set of Germanisms are rare words, limited only to dialects of south-eastern Lesser Poland.;
  Celem artykułu jest przedstawienie słowniczków gwarowych z obszaru tzw. osadnictwa głuchoniemieckiego jako źródeł do badań germanizmów leksykalnych. Termin „Głuchoniemcy” odnosi się do potomków osadników niemieckich, którzy głównie w średniowieczu osiedlili się wśród ludności polskiej na Pogórzu Karpackim. Obejmuje teren od Tarnowa po okolice Łańcuta, na którym wyróżnia się kilka wysp tego osadnictwa (okolice Tarnowa, Biecza i Gorlic, Krosna, Rzeszowa i Łańcuta). Analizą objęto 20 słowników i zbiorków wyrazowych dawnych (z końca XIX i pocz. XX w.) oraz współczesnych (koniec XX i pocz. XXI w.) zróżnicowanych także geograficznie, objętościowo i leksykograficznie (sposobem opracowania). Są one cennym źródłem do badań zapożyczeń leksykalnych używanych w gwarach na tym obszarze, poświadczają ich zróżnicowanie formalne (fonetyczne i morfologiczne) oraz semantyczne. Znaczną część zbioru germanizmów stanowią wyrazy rzadkie, ograniczone tylko do gwar Małopolski południowo-wschodniej.
• Object availability:
  free access
• Rights: https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 ;
  Prawa autorskie (c) 2023 Halina Karaś
• Date:
  2023.12.20
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion;
  Artykuł naukowy
• Language:
  Polish
• Source:
  Gwary Dziś; Vol. 16 (2023); 83-97;
  Gwary Dziś; Tom 16 (2023); 83-97;
  1898-9276
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Adam Mickiewicz University Poznan
• Relation: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/gd/article/view/40590/33988
• Subject:
  „Głuchoniemcy” (niem. Taubdeutsche, Walddeutsche);
  zapożyczenia niemieckie;
  gwary południowomałopolskie;
  słowniki gwarowe;
  “Deaf German” (germ. (niem. Taubdeutsche, Walddeutsche);
  German borrowings;
  dialects of southern Lesser Poland;
  dialectal dictionaries
• Identifier: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/gd/article/view/40590
• Data provider:
  Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text