Description

• Title:
  Geneza i zmiany struktury społeczno-gospodarczej osadnictwa wiejskiego w dobrach królewskich na obszarze przedrozbiorowego powiatu szadkowskiego
• Creator:
  Figlus, Tomasz
• Contributor:
  Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych, 90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31.
• Description:
  Artykuł prezentuje wyniki badań geograficzno-historycznych dotyczących osadnictwa wiejskiego w dobrach królewskich na obszarze powiatu szadkowskiego w okresie przedrozbiorowym. W pierwszej części dokonano ustalenia metryki historycznej wsi, głównie na podstawie źródeł dokumentowych, z uwzględnieniem ich lokalizacji i przynależności własnościowo-administracyjnej. Wchodziły one w skład odrębnej tenuty szadkowskiej, stanowiły część klucza majątkowego starostwa sieradzkiego bądź tworzyły pojedyncze, drobne dzierżawy dóbr monarszych. W dalszej kolejności przeprowadzono analizę zmian społeczno-gospodarczych poszczególnych wsi, wykorzystując rejestry podatkowe z 1511 i 1518 r. i lat 1552–1553, lustracje i inwentarze dóbr królewskich z lat 1564, 1616–1620, 1628–1632, 1659–1665 i 1789 r. oraz taryfę podymnego z 1775 r. W badaniach uwzględniono potencjał demograficzny wsi, ich strukturę społeczno-agrarną, powierzchnię gruntów, kierunki użytkowania rolniczego, ze szczególnym uwzględnieniem folwarków, poziom dochodowości i jego źródła oraz zakres powinności feudalnych. W wyniku badań dynamiczno-porównawczych udało się dokonać periodyzacji, wydzielając okres rozwoju ekonomicznego i wzrostu demograficznego (wiek XVI), fazę regresu i depopulacji (wiek XVII) oraz etap odbudowy i ponownej aktywizacji gospodarczej (wiek XVIII).;
  This article presents the results of geographical and historical research exploring rural settlement on royal lands within Szadek district in the pre-Partition period. In the first part the origins of the villages are examined, mainly on the basis of preserved documents, including their location and ownership/administrative status. They belonged either to a separate Szadek tenure or Sieradz starosty estate, or constituted isolated, small leaseholds on the monarch’s land. Next, analysis of socio-economic changes in the villages is carried out, based on tax registers of 1511, 1518 and 1552–1553, inspections and inventories of royal estates of 1564, 1616–1620, 1628–1632, 1659–1665, and hearth-tax rate of 1775. The study includes the demographic potential of the villages, their socio-agrarian structure, area, types of agricultural activity, profitability and sources of income, and the range of feudal dues. Dynamic and comparative research used in the study made it possible to identify development stages: period of economic prosperity and population growth (16th century), period of regress and depopulation (17th century), and period of restoration and economic reactivation (18th century).
• Object availability:
  free access
• Rights:
  © Copyright by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2015
• Date:
  2015.11.09;
  2015
• Type:
  Article
• Language:
  Polish
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Relation:
  Biuletyn Szadkowski;15
• Subject:
  struktura społeczno-gospodarcza;
  osadnictwo wiejskie;
  dobra królewskie;
  powiat szadkowski;
  socio-economic structure;
  rural settlement;
  royal estates;
  Szadek district
• Identifier:
  1643-0700;
  http://hdl.handle.net/11089/13472 ;
  2449-8351
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  image