Description

• Tytuł:
  Mapping mythological motives. Zmora as a creature harmful to people and farm animals
• Twórca:
  Pieńczak, Agnieszka;
  Povetkina, Polina
• Opis:
  The article is aimed at showing, in the broadest possible temporal and spatial aspect, cultural diversification in the ways of harming people and/or animals by a mythological creature, which in Poland is most often called zmora. What will be useful for this purpose are ethnographic materials from the second half of the 19th and the first three decades of the 20th century (basic journals and books). For comparison, they will be juxtaposed with the unpublished results of the studies on folk demonology, including the discussed mythological creature which harms people and/or animals, conducted for the Polish Ethnographic Atlas (PEA). The demonological beliefs which are in our research focus and which are drawn from the vast material of the PEA will be presented in such a form for the first time. Mapping the old ethnographic materials along with the later atlas data makes it possible not only to indicate the range in which the belief that a zmora torments people rather than domestic animals occurred in Poland, but also to show the transformations of its borders in time and space. Mapping also makes it possible to compare modern and ancient areas of mythological motives.;
  Celem artykułu jest ukazanie zróżnicowania kulturowego sposobów szkodzenia ludziom i/lub zwierzętom przez istotę mitologiczną, zwaną w Polsce najczęściej zmorą czy morą, w możliwie szerokim aspekcie czasowym i przestrzennym. W tym celu przydatne stały się materiały ludoznawcze i etnograficzne pochodzące z XIX wieku (głównie drugiej połowy) oraz pierwszych trzech dekad XX stulecia. Analizę zawartości literatury ograniczono do podstawowych czaso- pism i prac zwartych, które zaprezentowano w formie obszernych aneksów i trzech map etnogeograficznych. Zestawiono je z niepublikowanymi wynikami badań Polskiego Atlasu Etnograficznego dotyczącymi demonologii ludowej, w tym omawianej postaci mitologicznej szkodzącej ludziom i/lub zwierzętom. Opracowanie na mapach dawniejszych materiałów ludoznawczych i etnograficznych wraz z późniejszymi danymi atlasowymi pozwoliło nie tylko na wytyczenie zasięgu występowania w Polsce przekonań o tym, że zmora najczęściej dręczy ludzi, rzadziej zwierzęta domowe, ale też ukazanie przemian ich granic w czasie i przestrzeni. Mapowanie pozwala również na porównanie obecnych i dawnych obszarów, na których stwierdzono obecność odrębnych motywów mitologicznych.
• Dostępność obiektu:
  free access
• Prawa: https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 ;
  Prawa autorskie (c) 2021 Łódzkie Studia Etnograficzne
• Data:
  2021.11.07
• Typ:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Język:
  Polish
• Źródło:
  Łódzkie Studia Etnograficzne; Nr 60 (2021): Mapa; 267-294;
  Lodz Ethnographic Studies; No. 60 (2021): Mapa; 267-294;
  2450-5544;
  0076-0382
• Format:
  application/pdf
• Wydawca:
  Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
• Relacja: https://apcz.umk.pl/LSE/article/view/35999/30270
• Temat i słowa kluczowe:
  Polish Ethnographic Atlas;
  folk demonology;
  zmora;
  cultural and religious studies;
  Polski Atlas Etnograficzny;
  demonologia ludowa;
  nauki o kulturze i religii
• Identyfikator: https://apcz.umk.pl/LSE/article/view/35999
• Dostawca danych:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Czy mogę z tego obiektu skorzystać?:
  seek permission
• Rodzaj zawartości:
  text