Object's details: Jan Łaski ’s Statute of 1506. A 500-year Tradition of the Rule of Law in Poland

Provider:Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM

Description

Title:
Jan Łaski ’s Statute of 1506. A 500-year Tradition of the Rule of Law in Poland
Creator:
Uruszczak, Wacław
Description:
On 16 December 2005 the Seym of the Republic of Poland resolved that the year 2006 shall be devoted to the memory of Jan Laski, the Great Crown Chancellor, Archbishop of Gniezno and the Primate of Poland (1465-1531). At the same time Laski’s monumental work - a collection of laws called Jan Laski’s Statute, published in 1506 in Kraków, was recounted. The writing of the Statute was prompted by the need to implement the provisions of the Mielnik Agreement of 1501 concluded by the Crown (Kingdom of Poland) and the Great Dutchy of Lithuania. Laski’s Statute was not so much ‘an official publication of Polish Acts’ as rather an official collection of established laws, a code containing the binding legal acts, sometimes slightly modified, written down in chronological order. It was intended to serve as a collection of ius commune for the nobles, as well as town dwellers.Jan Laski’s Statute had played a major role in the political and legal life in Poland of the last Jagiellonians ( 1506-1562). It served the nobles as a tool in their political struggle for better laws and their proper execution that commenced in the 20s of the 16th century. The Statute may also serve as an important source of information for the lawyers today. Good law should respect the principles of a civilised legal order. Those principles can be found in Laski’s Statute when we read that ‘an act has no recourse to the past’ (Kazimierz Wielki Statute from about 1350) or about the protection of acquired rights and the right to defence. In some other place we find a list of features that should characterise a law enacted by a state employer. The course book on Summa utriusque iuris in chapter on Qualis sit lex reads: ‘An atc should be honest, simple, fait, possible, necessary, useful and clear and in compliance with the nature as well as habits and customs of the state, relevant and proper for the place and time, made with the common good in mind’. All these constitute an element of the old rule of law exercised in Poland long ago, according to which in Poland the law is King (in Polonia lex est rex').;
En vertu de la résolution de la Diète (Sejm) de la République Polonaise, l’an 2006 fut reconnu comme ,,1’An de Jean Łaski”, grand chancelier du Royaume de Pologne, archevêque de Gniezno, primat de Pologne (1465-1531). La résolution rappela l’oeuvre principal du grand chancellier, à savoir son recueil de droit, connu sous le nom du Statut de Łaski, imprimé en janvier 1506 à Cracovie. Cet oeuvre fut preparé en résultat de la décision de la Diète Générale du Royaume Polonais, convoquée par le roi Alexandre Jagellon à Radom au mois de mars 1505 pour finaliser l’union entre le Royaume de Pologne et le Grand Duché de Lituanie, qui avait été conclué à Mielnik en 1501. Le Statut de Łaski fut le recueil officiel du droit du Royaume, alors il était le code de droit, dans lequel ont rammassé tous les actes législatifs en vigueur dans l’ordre chronologique partiellement modifié selon leur contenu. D’après l’intention de ses rédacteurs, notamment de Łaski même, le Statut fut considéré comme le code du droit commun (corpus iuris communis) pour toute la noblesse et pour les bourgois.Le Statut de Łaski de 1506 jouissait un rôle bien important dans la vie politique et juridique de la Pologne des derniers Jagellons (1506-1572). Pour la noblesse moyenne et petite, il est devenu une arme employée dans la lutte politique commencée dans les année 20 du XVIe s. pour la réforme politique et l’amélioration de finance de l’Etat sous les slogans de la confirmatio iurium, du conventus iustitiae et de l’executio iuris. Toute proportion gardée, également pour les jouristes d’aujourd’hui, le Statut de Łaski peut être une source bien profitable du savoir. Notamment, il est certain que bon droit doit respecter les principes de l'ordre juridique civilisé. Les principes de ce genre figuraient dans le Statut de Łaski dans les texte des lois qui y se sont trouvés. Par exemple dans le Statut de Casimir le Grand (cca 1350) on rencontre le principe de non-rétroaction de la loi, de la protection du droit acquis, du droit de la légitime defence. Dans un autre lieu du Statut, il y a la définition des caractères lesquelles devrait posseder chaque loi promulguée par le pouvoir de l’Etat. Dans la Summa utriusque iuris qui se trouve dans le Statut de Łaski, dans le chapitre Qualis sit lex peut-on lire: „La loi doit être honnête, simple, possible, nécessaire, utile et manifeste, conforme à la nature et aux coutumes du pays donné, convenable au lieu et au temps, promulguée pour le bien commun”. Tout cela constitue les éléments de la vieille tradition polonaise du gouvernement de la loi, conformement à l’adage in Polonia lex est rex „en Pologne, c’est la loi qui est le roi”.;
„Termin tradycja oznacza całokształt związków teraźniejszości z przeszłością”. Dotyczy to w szczególności sfery prawa. Prawo jest z zasady tradycyjne, a tradycja jest w nim stale obecna. Nie da się bowiem oderwać całkowicie prawa teraźniejszego od jego przeszłości. Wiek XX przyniósł w dziedzinie prawa doświadczenia niezwykle tragiczne. Pod hasłami rewolucji i rewolucyjnych przemian w państwach totalitarnych celowo odrywano prawo od związków z tradycją. Gloryfikowano świadomie funkcję instrumentalną prawa. Usprawiedliwiano tym samym faktyczne wykorzystywanie prawa dla realizacji celów politycznych, często niecnych i prowadzących do ludobójstwa, tyranii, dyskryminacji, indywidualnych i zbiorowych prześladowań. Prawo będące czystym instrumentem władzy zatraca walor rzeczywistego regulatora ludzkich zachowań. Jest jedynie rozkazem władzy, którego respektowanie zależy od praktycznej możliwości wymuszenia posłuchu. Tam, gdzie te możliwości się kończą, powstaje sfera bezprawia. Doświadczenie historyczne uczy, że prawo nie może obywać się bez tradycji, czyli stałej w nim obecności elementów z przeszłości. Obecność ta konieczna jest dla wyrabiania w społeczeństwie poczucia stabilizacji i pewności instytucji publicznych, bez których jednostka traci poczucie bezpieczeństwa. W wymiarze zbiorowym brak poczucia bezpieczeństwa prowadzi do wewnętrznych zaburzeń, przewrotów czy rewolucji. Prawo powstaje i rozwija się w historii. Bez historycznej refleksji nad prawem nie sposób przeciwstawić się ogromnie niebezpiecznej społecznie instrumentalizacji prawa, ani też wyzwolić od dogmatycznego absolutyzowania jego instytucji, które – jak uczy historia – mogą prowadzić do powstawania prawa haniebnego, będącego zaprzeczeniem idei prawa. Prawo winno być prawe zgodnie ze starorzymską defnicją ius est, quod iustum est.
Object availability:
free access
Rights: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
Date:
2007.12.28
Type:
info:eu-repo/semantics/article;
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
Language:
Polish
Source:
Czasopismo Prawno-Historyczne; Vol. 59 No. 2 (2007); 9-19;
Czasopismo Prawno-Historyczne; Tom 59 Nr 2 (2007); 9-19;
2720-2186;
0070-2471
Format:
application/pdf
Publisher:
Adam Mickiewicz University Poznan
Relacja: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/41601/34939
Temat i słowa kluczowe:
Statut Łaskiego;
Jan Łaski;
kanclerz wielki koronny;
Łaski's Statute;
Great Crown Chancellor;
Statut de Laski;
Jan Laski;
le grand chancelier de Pologne
Identyfikator: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/41601
Dostawca danych:
Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM

Similar objects

Jan Łaski ’s Statute of 1506. A 500-year Tradition of the Rule of Law in Poland

Creator:Uruszczak, Wacław

Date:2007.12.28

Type:text

Some considerations on the question of the volume of copies of the Statute by Jan Łaski

Creator:Graś, Wojciech

Date:2022.12.30

Type:text

Jan Łaski, reformator kościoła : wiadomość historyczno-bibliograficzna

Creator:Walewski, Cyprian

Date:1872

Type:text

Parafia szadkowska na początku XVI w. w świetle Liber Beneficiorum Jana Łaskiego

Creator:Szkutnik, Piotr

Date:2014.04.22 | 2013

Type:image

Theologiae Calvinistarvm libri tres, qin qvibvs cev in tabella qvadam qvasi ad ocvlvm plvsqvam ex CCXXIII sacramentariorum publicis scriptis, pagellis, verbis proprijs et avtorvm nominibus indicatis demonstraretur, eos de nullo fere doctrinae christinae articulo recte sentire, addita simul verae sententiae assertione et contrariae opinionis refvtatione

Creator:Schlüsselburg, Conrad (1543-1619)

Date:1592

Type:other

Theoricae novae planetarvm Georgij Purbachij Germani. Francisci Mavrolygi Computus ecclesiasticus, siue de ratione anni. Henrici Glareani Helvetii De Geographia vel rudimentorum mathematicorum liber vnus.

Creator:Peuerbach, Georg von (1423-1461)

Date:1581

Type:other

Pronosticon accidentiu[m] ex syderali dispositio[n]e Anni D[omi]ni 1520 p[er] [...] Nicolau[m] de Shadek in studio Cracouien[si] aeditu[m].

Creator:Mikołaj z Szadka (1489-1564)

Date:1519

Type:other

Pronosticon accidentiu[m] ex syderali dispositio[n]e Anni D[omi]ni 1520 p[er] [...] Nicolau[m] de Shadek in studio Cracouien[si] aeditu[m].

Creator:Mikołaj z Szadka (1489-1564)

Date:1519

Type:other

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Object's details: Jan Łaski ’s Statute of 1506. A 500-year Tradition of the Rule of Law in Poland

Description

Similar objects