Description

• Title:
  Człowiek - istota spoza kultury. Dialogika Martina Bubera jako podstawa antropologii filozoficznej
• Creator:
  Glinkowski, Witold Piotr
• Contributor:
  Instytut Filozofii , Uniwersytet Łódzki;
  Witold Glinkowski, doktor filozofii, absolwent historii i filozofii UŁ. Od 1998 r. zatrudniony w Instytucie Filozofii UŁ na stanowisku adiunkta. Zajmuje się filozofią współczesną, zwłaszcza filozofią dialogu i antropologią filozoficzną. W 1998 r. obronił pracę doktorską poświęconą filozofii ks. J. Tischnera (Oblicza Transcendencji w myśli filozoficznej ks. Józefa Tischnera). Jest autorem m. in. książek: Wolność ku nadziei. Spotkanie z myślą ks. Józefa Tischnera, Wyd. UŁ, Łódź 2003; Imię filozofii. Przyczynek do filozofii dialogu, Wyd. UŁ, Łódź 2005 oraz artykułów poświęconych myśli filozoficznej M. Bubera, J. Tischnera i M. Heideggera. Wątki współczesnej filozofii, zwłaszcza filozofii dialogu oraz „filozofii dramatu” J. Tischnera, popularyzował nie tylko w publikacjach, ale też w wykładach publicznych, audycjach radiowych i telewizyjnych oraz w filmie dokumentalnym.
• Description:
  Człowieka, jako temat filozoficznego namysłu, zwykle sytuowano w dwóch perspektywach: negatywnej – w opozycji do przyrody lub pozytywnej – w korespondencji z kulturowym kontekstem, jako właściwym dlań środowiskiem. Owe wizje były też podporządkowane regułom filozoficznego dyskursu skłonnego do uprzedmiotawiania obiektu swych zainteresowań. W ten sposób człowiek, o którego pytano, stawał się uniwersalnym i zobiektywizowanym To. Do kontestacji takiego stanu rzeczy przyczynił się egzystencjalizm i personalizm, jednak dopiero w optyce filozofii dialogu – której głównym reprezentantem jest Martin Buber – doszło do rehabilitacji odniesienia interpersonalnego, konstytutywnego dla rzeczywistości antropologicznej. Warunkiem dostatecznym dla uformowania się ludzkiego Ja nie jest – jak zakłada Buber – ani natura, ani kultura, lecz transcendentne względem tych obszarów Ty. Świadomość bycia Ja osiągana jest nie w kontekście bycia korelatem przedmiotowego nie-Ja, lecz w konsekwencji zaproszenia przez Ty do relacji dialogicznej. Ty nie jest alter ego, przeciwnie – Ja jest alter tu. Gdyby osobowe Ty dało się zastąpić uprzedmiotawiającą kategorią To – właściwą do określania nie tylko człowieka, ale także innych obiektów, rozpoznawanych i jako takie poddających się wielorakiemu uprzedmiotowianiu – wówczas trudno byłoby znaleźć stabilny fundament określający status ludzkiej egzystencji. Jeśliby zatem w immanentnej sferze kultury poszukiwać argumentów za bezprecedensowością ludzkiego istnienia, wówczas, prędzej czy później, mogłoby się ono okazać zagrożone z powodu zmian, które w sposób naturalny i nieuchronny rządzą kulturowym uniwersum. Filozoficzne pytanie o człowieka winno zatem uwzględniać (a przynajmniej nie wykluczać) pozahistoryczną genezę człowieka oraz – będącą jej funkcją – interpersonalną relację dialogiczną. Dopiero ta perspektywa zapobiega redukcjonizmom oraz przeoczaniu tych komponentów ludzkiej egzystencji, które przesądzają o jej bezprecedensowej swoistości. Swój osobowy status człowiek zawdzięcza relacji, której inicjatorem jest poza- i przedkulturowe Ty. Niepodobna zatem uzyskać pełnego obrazu ludzkiej egzystencji koncentrując się na autonomicznej i autotelicznej sferze ludzkiej jednostkowości, pomijając transcendentne Ty, ku któremu prowadzą – jak zakłada Buber – „przedłużone linie relacji” zachodzących między ludźmi.;
  Das Ziel der vorliegenden Arbeit war, die Bubersche Philosophie des Dialogs in der anthropologisch- philosophischen Hinsicht zu beurteilen. Die Dialogik von Buber enthielt einerseits die Kritik der vorgefundenen philosophischen Anthropologie, insbesondere im Zusammenhang mit der darin steckenden Frage nach dem Menschen. Zugleich bildete sie – so wenigstens in der Bubers Absicht – einen Hinweis für die Schöpfer der künftigen anthropologischen Konzeptionen. Buber hat keine neue Anthropologie aufgebaut, die alternativ im Verhältnis zu den vorgegebenen wäre. Die Aufgabe, die an die künftige Anthropolgie gestellt wird, hat er bewusst der „Frage nach dem Menschen“ untergeordnet, während die mit deren Realisierung verbundenen methodologischen Aspekte und Erkenntnisaufgaben an den Rand verschoben wurden. Dabei erkannte er die Unvollkommenheit der früheren philosophischen Versuche, den anthropologischen Raum zu bewirtschaften und die Ursachen der Fehler, die durch bisherige anthropologisch-philosophische Konzeptionen wiederholt wurden.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  © Copyright by Witold P. Glinkowski, Łódź 2011;
  Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska;
  http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl
• Date:
  2018.03.19;
  2011
• Type:
  Book
• Language:
  Polish
• Format:
  image/jpeg;
  application/pdf
• Publisher:
  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Subject:
  antropologia filozoficzna;
  Martin Buber;
  dialogika;
  religia;
  Dialogisches Prinzip;
  Philosophische Anthropologie
• Identifier:
  Glinkowski W. P., Człowiek – istota spoza kultury. Dialogika Martina Bubera jako podstawa antropologii filozoficznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011, doi: 10.18778/7525-537-9;
  978-83-7525-537-9;
  http://hdl.handle.net/11089/24236 ;
  10.18778/7525-537-9
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  image