Description

• Title:
  The sources and functions of turpistic imagery in Zygmunt Krasiński’s poem Do... (Przekleństwo podłym – przekleństwo tej babie)
• Creator:
  Kaczmarek, Katarzyna
• Description:
  The article is an attempt to analyse the poem with reference to its connection with tradition and implications of this relation. The author reconstructs the map of biographical impulses which contributed to the creation of the poem and portrays its female protagonist, Zofia z Potockich Kisielewowa, seeking in the literary tradition sources of anti-aesthetic practices intentionally and consistently used by Krasiński. Moreover, the article presents previous applications of the literary topos of vetula – an archetypal character of an unlovable yet licentious old woman (the greatest popularity of the motif is connected with the literature of the Baroque period). The little-known poem can be analysed as a testimony of private sympathy or antipathy, inspiration and reading, but also as a proof of ethical and social views. The ideological layer of the work is based on the affirmation of the Platonic triad. However, the author adapts it with some modifications – in the place of good associated with beauty and truth he situates nobility opposed to meanness. In the first half of the nineteenth century both antonymic terms connoted two meanings: they referred to human morality and the man’s place in the social hierarchy.;
  Tekst jest próbą analizy liryku pod kątem jego łączności z tradycją i implikacji tej relacji. Autorka odtwarza mapę impulsów biograficznych, które przyczyniły się do stworzenia utworu, i kreśli portret jego bohaterki, Zofii z Potockich Kisielewowej, jednocześnie poszukując w tradycji literackiej źródeł zastosowanych przez Krasińskiego zabiegów składających się na zamierzone i konsekwentne operowanie antyestetyką. Przywołuje także wybrane dawniejsze realizacje toposu vetuli – archetypicznej postaci odstręczającej, lecz lubieżnej starki (na gruncie polskim o apogeum popularności motywu można mówić w odniesieniu do literatury baroku). Mało znany wiersz Krasińskiego możemy dziś rozpatrywać jako świadectwo nie tylko prywatnych sympatii i antypatii, inspiracji i lektur, lecz także poglądów na kwestie etyczne i społeczne. Warstwa ideowa utworu zasadza się na afirmacji platońskiej triady, autor adaptuje ją jednak z pewnymi modyfikacjami – w miejscu dobra, związanego najściślej z pięknem i prawdą, sytuując szlachetność, której przeciwieństwem byłaby podłość. Oba antonimiczne względem siebie terminy konotowały w pierwszej połowie XIX wieku po dwa znaczenia: orzekały o moralności człowieka, ale także o jego miejscu w społecznej hierarchii.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  Prawa autorskie (c) 2014 Sztuka Edycji
• Date:
  2014.11.27
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Language:
  Polish
• Source:
  Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie; Tom 6 (2014): No 1-2. Zygmunt Krasiński - edycje i interpretacje; 17-22;
  The Art of Editing. Textological and Editorial Studies; Vol. 6 (2014): 1-2(6)2014. Zygmunt Krasiński - edycje i interpretacje; 17-22;
  2391-7903;
  2084-7963
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• Relation: https://apcz.umk.pl/sztukaedycji/article/view/SE.2014.003/4620
• Subject:
  Zygmunt Krasiński;
  Do… (Przekleństwo podłym – przekleństwo tej babie);
  Zofia z Potockich Kisielewowa;
  the literary topos of vetula;
  the literature of the Baroque period;
  topos vetuli;
  romantyzm;
  barok
• Identifier: https://apcz.umk.pl/sztukaedycji/article/view/SE.2014.003
• Data provider:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text