Description

• Title:
  A typology of basic comparative issues
• Creator:
  Freise, Matthias
• Description:
  Comparative studies do not deal with objects, but with relations. Relations do not exist, they have to be established. On the basis of the four elementary forms of relation – unity, separation, dialogue and determination – there have been distinguished four basic forms of comparative studies. Semantic comparison is immanent to the literary system and mutual; functional comparison is also mutual but goes beyond the literary system; cultural transfer goes beyond the literary system but is unilateral; and literary influence is unilateral but immanent to the literary system. Two of these relations examine cultural or literary systems immanently – one traces the wandering of tropes and motives, the other reconstructs cultural interrelations. The other two forms of comparative studies go beyond literary and cultural systems, one in the direction of the social functions of literature, the other in the direction of facts and objects. The unilateral relations are based on succession in time, while the mutual forms imply simultaneity – either they are contrasted to one another with respect to their function, or they are put into a typological equivalence. Against this background, the article discusses Wacław Borowy’s description of different forms of comparative literature. While Borowy distinguishes “valid” and “invalid” forms of comparative studies, this article tries to demonstrate their equal epistemological value and to systematically arrange the different answers which can be expected from them.;
  Przedmiotem komparatystyki nie są substancje, lecz relacje. Relacje nie „istnieją”, trzeba je łączyć. Cztery rożne sposoby tworzenia relacji odpowiadają czterem podstawowym zagadnieniom komparatystyki. Porównanie semantyczne jest relacją obserwowaną w samym systemie literatury i symetryczną; porównanie funkcjonalne wykracza poza system literatury i też jest symetryczne; transfer kulturowy wykracza poza system literatury i jest relacją jednostronną, asymetryczną; wpływ literacki jest immanentny w systemie literatury i jednostronny. Dwie z tych możliwych form relacji traktują badane systemy kulturowe immanentnie, jedna tropi wędrówkę obrazów albo motywów, druga tworzy ekwiwalencje kulturowe. Pozostałe dwie formy relacji wykraczają poza system literatury i kultury, jedna ku społecznej funkcji literatury, druga w kierunku świata faktów i przedmiotów. Jednostronne formy relacji implikują następstwo tekstów, czyli relację syntagmatyczną. Symetryczne formy relacji implikują równoczesność – albo systemy literackie znajdują się naprzeciw siebie, albo ich ekwiwalencja jest podstawą dla typologicznego porównania. Wyliczenie możliwości badań komparatystycznych dokonane przez Wacława Borowego cierpi z powodu nierównej ich oceny. W artykule zademonstrowano, w jaki sposób są one równorzędne i jakie rezultaty się otrzymuje, zależnie od poziomu, na którym zadaje się pytanie.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  Prawa autorskie (c) 2015 Litteraria Copernicana
• Date:
  2015.12.04
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Language:
  Polish
• Source:
  Litteraria Copernicana; Bd. 16 Nr. 2 (2015): Pożytki z porównania; 13-26;
  Litteraria Copernicana; Vol. 16 No. 2 (2015): Pożytki z porównania; 13-26;
  Litteraria Copernicana; Vol. 16 Núm. 2 (2015): Pożytki z porównania; 13-26;
  Litteraria Copernicana; Tom 16 Nr 2 (2015): Pożytki z porównania; 13-26;
  2392-1617;
  1899-315X
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• Relation: https://apcz.umk.pl/LC/article/view/LC.2015.015/7348
• Subject:
  typologia;
  komparatystyka;
  Wacław Borowy;
  badanie funkcjonalne;
  badanie semantyczne;
  typology;
  comparative studies;
  functional analysis;
  semantic analysis
• Identifier: https://apcz.umk.pl/LC/article/view/LC.2015.015
• Data provider:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text