Object's details: Climatic conditions of the development of the Vlach law settlements in the western Carpathians at the turn of the 15th and 16th century on the example of the Podtatrze (Sub-Tatra) region

Provider:Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM

Description

Title:
Climatic conditions of the development of the Vlach law settlements in the western Carpathians at the turn of the 15th and 16th century on the example of the Podtatrze (Sub-Tatra) region
Creator:
Kłapyta, Piotr
Description:
Historical documents concerning  many localities existing from the 14th century in the Polish and Slovak Podtatrze (Sub-Tatra) region testify the settlement crisis at the end of the 15th century, consisting in disappearance of a large number of agricultural settlements under German law and renewing them at the beginning of the 16th century under the Vlach law by the new settlers of Russniak-Vlach origin. The analysis of the record of environmental changes during this period, recorded in a number of sediment sites of lakes and peat bogs in the Tatra Mountains area, indicates that the crisis of agricultural settlement at the end of the 15th century may have been caused by long-term climate changes during the Little Ice Age. The climate crisis of the turn of the 15th / 16th century was conditioned by cooling (Spörer's solar minimum), which was overlapped with a clear regional phase of climate dampness and extreme hydrometeorological events, well reflected in the sedimentological record in the Tatra Mountains. The demographic crisis resulted in the depopulation of a large part of the eastern Podtatrze and resulted in the need to change the economic strategy in the mountainous Carpathian areas from agriculture to pastoral/agricultural activity based on innovative regulations of the Vlach law. The new communities managed to adapt to the unfavorable environmental conditions, and the villages under the Vlach law functioned in this area in the following centuries without any problems based on the pastoral and agricultural economy, despite the still unfavorable climatic conditions of the Little Ice Age.;
Źródła historyczne wielu miejscowości istniejących od XIV wieku na obszarze polskiego i słowackiego Podtatrza zaświadczają o zastanawiającym i do tej pory mało wytłumaczonym procesie kryzysu osadniczego pod koniec XV w. Polegał on na opuszczaniu znacznej liczby osad rolniczych prawa niemieckiego i ich ponownym odnawianiu na początku XVI wieku na prawie wołoskim przez nowych osadników Rusnaków-Wołochów. Analiza zapisu zmian środowiskowych w tym okresie zarejestrowana w szeregu stanowisk osadów jezior i torfowisk z obszaru Tatr wskazuje, że kryzys osadnictwa rolniczego pod koniec XV mógł być spowodowany długofalowymi zmianami klimatycznymi podczas Małej Epoki Lodowej. Kryzys klimatyczny przełomu XV/XVI wieku uwarunkowany był ochłodzeniem (minimum słoneczne Spörera; AD 1460–1550), na które nałożyła się wyraźna regionalna faza zwilgotnienia klimatu i ekstremalnych zdarzeń hydrometeorologicznych, dobrze odzwierciedlonych w zapisie sedymentologicznym w Tatrach. Kryzys demograficzny spowodował depopulację znacznej części wschodniego Podtatrza oraz pociągnął za sobą potrzebę zmiany strategii gospodarowania w obszarach górskich Karpat z rolniczej na pastersko-rolniczą opartą o innowacyjne regulacje prawa wołoskiego. Nowe społeczności zdołały zaadaptować się do niekorzystnych warunków środowiskowych, a wsie prawa wołoskiego funkcjonowały na tym terenie w kolejnych wiekach bez przeszkód w oparciu gospodarkę pastersko-rolniczą mimo ciągle niesprzyjających warunków klimatyczny Małej Epoki Lodowej.
Object availability:
free access
Rights:
Prawa autorskie (c) 2021 Piotr Kłapyta
Date:
2021.09.07
Type:
info:eu-repo/semantics/article;
info:eu-repo/semantics/publishedVersion;
Artykuł naukowy
Language:
Polish
Source:
Balcanica Posnaniensia. Acta et studia; Vol. 28 No. 1 (2021); 133-148;
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; Tom 28 Nr 1 (2021); 133-148;
2450-3177;
0239-4278
Format:
application/pdf
Publisher:
Adam Mickiewicz University Poznan
Relation: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/bp/article/view/28171/26137
Subject:
kryzys osadniczy;
prawo wołoskie;
dane sedymentologiczne;
Mała Epoka Lodowa;
Podtatrze;
settlement crisis;
Valachian law;
sediment proxy data;
Little Ice Age;
Sub-Tatra region
Identifier: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/bp/article/view/28171
Data provider:
Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM

Similar objects

Climatic conditions of the development of the Vlach law settlements in the western Carpathians at the turn of the 15th and 16th century on the example of the Podtatrze (Sub-Tatra) region

Creator:Kłapyta, Piotr

Date:2021.09.07

Type:text

Impact of climate change in the little ice age on mountain communies of the 15th and 16th c. the Polish Carpathians: a case study

Creator:Jawor, Grzegorz

Date:2022

Type:image

La colonisation valaque sur les versants nord des Carpates pendant le Petit Âge Glaciaire (aux XVe et XVIe siècles)

Creator:Jawor, Grzegorz

Date:2019.02.15

Type:text

Rozwój rozcięć erozyjnych i stożków akumulacyjnych w dolinie rzeki Sertejki na Pojezierzu Witebskim

Creator:Piech, Wiktor

Date:2024.05.07 | 2024.02 | 2024.05.28

Type:text

Geosites in Orava, Liptov and Spiš (N Slovakia) – evaluation, accessibility and geotouristic potential

Creator:Chrobak-Žuffová, Anna | Novotný, Jan | Michniak, Daniel

Date:2025.09.17

Type:other

The Impact of Climate Change on Witch Trials: Myth or Reality? The Example of Royal Prussia in the Sixteenth–Eighteenth Centuries

Creator:Wijaczka, Jacek

Date:2023.03.16

Type:text

Geomorphic response to the Little Ice Age in Slovakia

Creator:Stankoviansky, Miloš | Pišút, Peter

Date:2011.12.31 | 2011

Type:other

Extreme floods around AD 1700 in the northern Namib Desert, Namibia, and in the Orange River catchment, South Africa - Were they forced by a decrease of solar irradiance during the Little Ice Age?

Creator:Heine, Klaus | Völkel, Jörg

Date:2011.12.31 | 2011

Type:other

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Object's details: Climatic conditions of the development of the Vlach law settlements in the western Carpathians at the turn of the 15th and 16th century on the example of the Podtatrze (Sub-Tatra) region

Description

Similar objects