Description

• Title:
  "Au Roi" - un exemple d'astéisme polonais. Remarques analytiques sur une satire de Krasicki
• Creator:
  Dąbrowski, Stanisław
• Contributor:
  Dąbrowski, Stanisław
• Description:
  Wiersz Do Króla ma ton i formę przemówienia zaadresowanego wprost do słuchającego. Podobny ton i formę może mieć list otwarty, za który też wolno uważać ten utwór, zwłaszcza jeśli się uwzględni ówczesną funkcję twórczości satyrycznej. Wiersz jest asteizmem, pochwałą w formie nagany. Ściślej: jest jednocześnie pochwałą i naganą (rzeczywistą pochwałą ganionego pozornie adresata i rzeczywistym potępieniem stanowiska, z jakiego rzekomo ocenia króla satyryk). Autor, chwaląc, występuje w masce karciciela. Schematyzując, można powiedzieć, że 1. aprobatą wzmożoną objęty jest adresat; 2. aprobatą zwątloną, ale realną, objęte są deklarowane przyczyny nagany; 3. potępieniem wzmożonym dotknięte są pozycje nadawcy; 4. potępieniem zwątlonym, ale realnym, tknięte są ujawniające się przyczyny pochwały. Rozprawa śledzi grę i przemienność tendencji istotnych i tendencji rzekomych (?) złożonego wewnętrznie utworu i stwierdza istnienie wskazówek nie dopuszczających do opacznego odczytania sensów. ) Pierwsze sześć wersów zwięzłego, retorycznego wstępu napisał satyryk, który nie włożył jeszcze maski. Zdania trzeba rozumieć dosłownie; wstęp dobitnie stwierdza, że satyra w królu sądzi człowieka. Dopiero maska karciciela powie złośliwie i dwuznacznie: król nie człowiek. Zarzutów wytoczonych przeciw królowi jest cztery: niekrólewskości i niepolskości pochodzenia (zarzut podwójny), młodości, dobroci, uczoności i popierania nauk. Argumentom wspierającym dwa pierwsze zarzuty towarzyszą kolejno ironiczne lub absurdalne „„współargumenty”, które ośmieszają zarówno argumentację, jak i same zarzuty. Więc we wnętrzu wiersza, w jego elementach pojawia się regularnie wskazówka interpretacyjna, czyli: klucz użytego szyfru jest do odczytania w planie wiersza. Pozostałe zarzuty same siebie swą absurdalnością obalają skuteczniej, niż robią to kompromitujące współargumenty. Wskaźnik zaczyna się kryć nie w argumencie pomocniczym, lecz w samym zarzucie. Sposób ten stanie się efektownym zamknięciem; ostatni czterowiersz stanowi główny węzeł interpretacyjny wiersza, uwypukla przewrotność jako zasadę konstrukcyjną utworu, gdyż zintensyfikowanie i skoncentrowanie paradoksu przestrzega gwałtownie przed prostodusznym odczytaniem asteizmu. Rezultat uważnego prześledzenia wewnętrznych prawidłowości utworu, w którym obowiązuje jednocześnie kilka reguł sprawnie prowadzonej gry, skłania do stanowczego poparcia opinii tych, którzy mówią o tym utworze jako o arcydziele, bo — prawdziwie — we wnętrzu inicjalnej satyry pierwszego cyklu trwa subtelny ład dyskretnie rozświetlający ten maleńki labirynt. Niniejsza rozprawa następuje po wielu ważnych i wnikliwych pracach (W. Floryan, J. Kleiner, morfologiczno-semantyczne analizy D. Hopensztanda i.in.), nie w pełni i nie w komplecie bynajmniej przeze mnie odnotowanych, a biegnących centralnym torem problematyki, jaką wyznacza twórczość Krasickiego. Tor niniejszej pracy jest torem bocznym, i dlatego usiłowałem, by to był przynajmniej tor do centralnego równoległy.
• Object availability:
  free access
• Date:
  2023.01.11;
  1967
• Type:
  Article
• Language:
  French
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Łódzkie Towarzystwo Naukowe; Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu
• Relation:
  Zagadnienia Rodzajów Literackich;2;
  9
• Subject:
  satire;
  Ignacy Krasicki;
  literary genres
• Identifier:
  0084-4446;
  http://hdl.handle.net/11089/45264 ;
  2451-0335
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  image