Object's details: Nowy Zebrzydów – przykład miasta kalwaryjnego położonego w cieniu symbolicznego Miasta Świętego

Provider:Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego

Description

Tytuł:
Nowy Zebrzydów – przykład miasta kalwaryjnego położonego w cieniu symbolicznego Miasta Świętego
Twórca:
Płonka, Mirosław
Współtwórca:
Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie;
miroslaw.plonka@up.krakow.pl
Opis:
Among all types of modern Polish cities, the settlements lying in the shadow of the Calvary complexes were collectively called Calvary towns. The oldest example included in this group – Zebrzydow aka Nowy Zebrzydow (today Kalwaria Zebrzydowska) - was a private town, providing a base for a much larger symbolic city, which was Jerusalem copied after Christian van Adrichem’s treatise, in the lands of Lanckorona and Barwałd eldership. The construction of the Polish Holy Land, however, violated the existing rules for the location of cities. Already in the first years of erecting the chapels, huge problem arose, because Mikołaj Zebrzydowski gave the best lands of peasants from the surrounding royal lands – Stronie and Leśnica to the construction of the complex. Due to hunger, the peasants were forced to migrate, e.g. to Zebrzydow, where they soon formed the middle class. With their appearance in the city, the cultivation of land was instilled in the city, which, apart from trading devotional items and serving pilgrims, constituted the main income of the townspeople. In addition, the city located by Mikołaj, and later by his son Jan, was to be “worthy” of the Holy City. Therefore, it was forbidden to graze livestock in the area of Jerusalem, it was ordered to properly celebrate church ceremonies in the city, and Jews and heretics were forbidden to settle there. The aim of the article is to clarify the definition of a Calvary town on the example of Zebrzydow, additionally taking into account, inter alia, the ideological importance of this type of center as a purely Catholic city.;
Pośród wszystkich typów nowożytnych miast polskich osady leżące w cieniu kompleksów kalwaryjnych zostały nazwane zbiorczo miasteczkami kalwaryjnymi. Zaliczany do tej grupy najstarszy przykład – Zebrzydów vel Nowy Zebrzydów (ob. Kalwaria Zebrzydowska) – był miastem prywatnym, stanowiącym zaplecze dla znacznie większego od siebie miasta symbolicznego, którym była skopiowana na ziemiach starostwa lanckorońskiego i barwałdzkiego za traktatem Christiana van Adrichema Jerozolima. Budowa polskiej Ziemi Świętej naruszyła jednak dotychczasowe zasady lokacji miast. Już w pierwszych latach wznoszenia kaplic pojawił się ogromny problem, ponieważ pod budowę kompleksu Mikołaj Zebrzydowski oddał najlepsze ziemie chłopów z okolicznych królewszczyzn – Stronia i Leśnicy. W związku z głodem chłopi zmuszeni byli do przymusowej migracji, m.in. do Zebrzydowa, w którym niedługo potem tworzyli stan mieszczański. Wraz z ich pojawieniem się w mieście zaszczepiono kulturę uprawiania ziemi, która obok handlu dewocjonaliami i obsługi pielgrzymów stanowiła główny dochód mieszczan. Do tego lokowane przez Mikołaja, a później jego syna Jana miasto miało być „godne” Miasta Świętego. Zabroniono więc wypasu zwierząt hodowlanych w obszarze Jerozolimy, nakazano należycie święcić w mieście uroczystości kościelne, a także zakazano osiedlania się tu Żydom oraz heretykom. Celem artykułu jest doprecyzowanie definicji miasteczka kalwaryjnego na przykładzie Zebrzydowa, uwzględniając dodatkowo m.in. ideowe znaczenie tego typu ośrodka jako miasta czysto katolickiego.
Dostępność obiektu:
free access
Prawa: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Data:
2023.05.29;
2022.06.30
Typ:
Article
Język:
Polish
Format:
application/pdf
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Relacja:
TECHNE. Seria Nowa;9
Temat i słowa kluczowe:
Kalwaria Zebrzydowska;
Mikołaj Zebrzydowski;
Zebrzydów (city);
Calvary town;
Zebrzydów;
miasteczko kalwaryjne
Identyfikator:
2084-851X;
http://hdl.handle.net/11089/47109 ;
2720-149X;
10.18778/2084-851X.13.10
Dostawca danych:
Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego

Similar objects

Nowy Zebrzydów – przykład miasta kalwaryjnego położonego w cieniu symbolicznego Miasta Świętego

Creator:Płonka, Mirosław

Date:2023.05.29 | 2022.06.30

Type:image

Himny o Męce Panskiey do obrzędow Kalwariey Zebrzydowskiey y do tamecznego nabozeństwa należące, przekładania x. Stanisława Grochowskiego, kruszwickiego kustosza, w Roku Pańskim 1611.

Date:1611

Type:other

Can I use it?:yes

Excitarz pobożney pamiątki [...] Pana Mikolaia Zebrzydowskiego Woiewody y Generała Krakowskiego [...] pierwszego Fundatora Kalwaryiskiego : wdźwięku [!] nowych tytułow [...] Oekonom Meki Iesvsowey Niebieskiey Slawy Faktor Drog y Sladow Chrystvsowych Dziedzic, Na Kapitule Kalwaryiskiey w Roku 1656. odprawowaney [...]

Creator:Zielejewicz, Eleutery (1610-post 1680)

Date:1660

Type:other

Pozdrowienie z Kalwaryi Zebrzydowskiej.

Date:1900 - 1931

Type:other

Can I use it?:yes

[Kalwaria Zebrzydowska, dworzec kolejowy].

Date:0001 - 1914

Type:other

Can I use it?:yes

Kalwarya Zebrzydowska i jéj okolice pod względem dziejowym i archeologicznym

Creator:Łepkowski, Józef (1826-1894)

Date:1850

Type:other

Kalwarya Zebrzydowska. Ulica Trzeciego Maja.

Date:1918

Type:other

Can I use it?:yes

Sławna procesya przy pogrzebie Matki Boskiej na Kalwaryi Zebrzydowskiej.

Date:1900 - 1931

Type:other

Can I use it?:yes

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Object's details: Nowy Zebrzydów – przykład miasta kalwaryjnego położonego w cieniu symbolicznego Miasta Świętego

Description

Similar objects