Description

• Title:
  Codex delictis eorumque poenis de 1795 et le Code Stanislas Auguste. Problèmes choisis
• Creator:
  Ciągwa, Józef;
  Lityński, Adam
• Description:
  Les délibérations de la Diète nationale hongroise des années 1790-1791 onteu une grande importance en l’histoire de la Hongrie. En 1791, la Diète a nommé une commission de codification qui, en 1795, a élaboré un projet de code pénal (de droit de fond et de droit de procédure — Codex delictis eorumque poenis). Il existe une coincidence de ces faits avec les événements propres à la Pologne — la Diète de l’Etat polono-lithuanien qui délibérait durant les années 1788-1792 (dite la Diète de Quatre Ans ou bien Grande) a nommé en 1791 deux commissions de codification, séparément pour la Pologne et la Lithuanie, tâchées de l’élaboration d’un code général (Code Stanislas-Auguste). Ni le projet hongrois ni le Code polonais (dont l’élaboration n’a pas été complétée) ne sont pas entrés en vigueur à cause des circonstances extérieures.Les auteurs de l’article ne s’occupent que des problèmes fondamentaux du droit pénal de fond dans les projets hongrois, polonais et lithuanien, en les comparant avec les codes pénaux de l’époque: de la Toscane (Leopoldina de 1786), de l’Autriche (Josephina de 1787), de la France (de 1791), et la Prusse (Landrecht de 1794).Les solutions polonaises et lithuaniennes étaient plus modernes de celles hongroises parce qu’elles introduisaient de façon plus conséquente les acquis de l’école humanitaire du Siècle des Lumières. Le projet hongrois comportait plus de survivances féodales mais, malgré cela, on peut le considérer comme une oeuvre des Lumières. Tous les projets en question avaient le même sens. Ils visaient à mettre en oeuvre la nouvelle philosophie du droit du Siècle des Lumières et de la Raison, en y étant bien avancés. La victoire de la pensée des Lumières, de la nouvelle philosophie du droit, et des solutions nouvelles du domaine du droit pénal, était indépendante des différences dans les régimes politiques et les conditions politiques.;
  Kiedy rozpoczynał się ostatni dziesiątek lat XVIII w. luminarz epoki Wieku Światła i najwspanialsza chyba postać w ówczesnej myśli prawnokarnej — Cesare Beccaria dożywał już swych dni w zaciszu mediolańskiej posesji. Myśli szkoły humanitarnej prawa karnego, której liderem i twórcą programu był markiz Mediolanu, przeorały już jednak uprzednio świadomość ludzi Oświecenia, znajdując podstawę ideologiczną w filozofii nowożytnego prawa natury. Od czasów Montesqiueu, duchowego ojca Beccarii, narastało u myślicieli epoki przekonanie o konieczności gruntownych zmian m.in. w prawie karnym, a jak dużą dolegliwością dla ówczesnych był stan prawa karnego, może świadczyć zaskakująco wielki odsetek takich skarg i postulatów wśród cahiers de doleances, nadesłanych wiosną 1789 r. do francuskich Stanów Generalnych. Podstawowy system filozoficzny epoki — prawo natury — dawało uzasadnienie generalne i teoretyczne, z których wywodziły się koncepcje stworzenia prawa doskonałego, bo zgodnego z prawem natury; to stąd brał się znany okrzyk Woltera: „Chcecie mieć prawa doskonałe, spalcie wszystkie dotychczasowe”! Tylko o jeden szczebel bardziej skonkretyzowany program nowej filozofii prawa karnego dawał „kodeks ludzkich uczuć”, jak nazwał Wolter niewielką objętością, ale wielką treścią słynną książkę Beccarii O przestępstwach i karach. Data jej wydania (1764) to — być może — najbardziej zwrotny moment w światowych dziejach prawa karnego. Ówcześnie książeczka Beccarii była szokiem i zarazem przełomem w myśleniu; stała się lekturą głów koronowanych i oświeconej opinii publicznej. A że ówczesne głowy koronowane, chociaż najczęściej rządzące absolutnie, bywały oświecone, przeto w krajach absolutyzmu oświeconego reformy idące w kierunku realizacji nauk humanitarystów były względnie wczesne, a w każdym razie nieznacznie wyprzedziły zmiany w prawie karnym rewolucyjnej Francji oraz w szlachecko-demokratycznej Rzeczypospolitej polsko-litewskiej.
• Object availability:
  free access
• Rights: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
• Date:
  1993.10.30
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Language:
  Polish
• Source:
  Czasopismo Prawno-Historyczne; Vol. 45 No. 1-2 (1993); 47-64;
  Czasopismo Prawno-Historyczne; Tom 45 Nr 1-2 (1993); 47-64;
  2720-2186;
  0070-2471
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Adam Mickiewicz University Poznan
• Relation: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/47795/38696
• Subject:
  prawo karne oświecenia;
  Sejm Republiki Węgier;
  porównanie europejskich kodeksów karnych;
  humanizacja prawa;
  droit pénal des Lumières;
  diètes de la République et de la Hongrie;
  comparaison des codes pénaux européens;
  humanisation du droit
• Identifier: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/47795
• Data provider:
  Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM
• Can I use it?:
  check license
• Type:
  text