Description

• Title:
  Kobieca podmiotowość w ujęciu postkartezjańskim. O strukturalnych korzeniach przemocy wobec kobiet w kulturze europejskiej
• Creator:
  Żukowska, Kamila
• Contributor:
  Desperak, Izabela;
  Hyży, Ewa;
  Kuźma, Inga B.;
  Pietrzak, Edyta;
  Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Zakład Literatury Dawnej i Nauk Pomocniczych;
  Kamila Żukowska – absolwentka filologii polskiej i etnologii Uniwersytetu Łódzkiego, ukończyła także podyplomowe Gender Studies realizowane przez PAN. Doktorantka w Katedrze Literatury Dawnej i Nauk Pomocniczych Instytutu Filologii Polskiej UŁ. Publikowała m.in. w Hybris, Kulturze i Edukacji, Studiach z Historii Filozofii, Zagadnieniach Rodzajów Literackich. Autorka monografii: „Krasicki: Reinterpretacja” (Officyna, Łódź 2016) oraz „Poetyka totalna. O Antropologii literatury N. Frye’a” (Kraków 2018). Przygotowuje rozprawę doktorską poświęconą poezji religijnej Konstancji Benisławskiej. Stypendystka Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
• Description:
  W tekście zostaje poruszony problem kartezjańskiego podziału na „res cogitans” i „res extensa’, który w filozofii feministycznej zostaje potraktowany jako jedna z najważniejszych przyczyn kulturowej opresji wobec kobiet. Tekst, bazując na odniesieniach do filozofii antycznej i estetyki średniowiecznej, skupia się na próbie rekonstrukcji średniowiecznego świata znaczeń, który staje się kluczem dla zrozumienia podstaw kartezjańskiej binarności. W artykule zostaje omówiona koncepcja zaproponowana przez Pierre’a Chaunu, dla którego za ginofobiczną i antycielesną filozofię odpowiedzialna jest w znacznej mierze sytuacja demograficzna panująca w środowisku, w którym powstają antykobiece systemy filozoficzne (odczucie „świata pełnego”). Analizie psychologicznej, zgodnie z sugestią Susan Bordo, zostaje poddana także myśl Kartezjusza, który w zaproponowanej przez badaczkę teorii, tworząc rozdział między umysłem a światem, próbuje sobie poradzić z kulturowym lękiem separacyjnym. Lęk ten wynika z przełomu światopoglądowego, za który jest odpowiedzialna rewolucja naukowa i rozpad dawnego, społeczno-religijnego porządku. Tezy te rzucają światło na filozoficzne przyczyny uprzedmiotowienia kobiety, która w czasach nowożytnych zostaje uznana nie za dawczynię życia, a jedynie maszynę służącą prokreacji.;
  The problem addressed in the article concerns the Cartesian division between „res cogitans” and “res extensa”, which in feminist philosophy is considered to be the one of the most important causes of the cultural oppression against women. By referring to the ancient philosophy and medieval aesthetics, the article reconstructs the medieval world of meaning, which is the key issue to understand the ideas underlying the essentially binary way of think¬ing, as seen in the Cartesian system. First, the article describes the theory by Pierre Chaunu, for whom it is a demographic situation in which anti-feminine philosophical system arises, that is responsible for gynophobic and anti-corporeal thought (so-called a feeling of full world). Next, the philosophy of Descartes is analysed in psychological terms – in accordance with the method suggested by Susan Bordo, who tried to interpret his idea to separate the mind from the world as resulting from his attempt to deal with a cultural separation anxiety. At the same time, this anxiety as such is shown to be an effect of an ideological watershed for which scientific revolution and collapse of past social and religious order is responsible. Thus, finally, the philosophical reasons for the modern objectification of women, considered to be a procreation machine and not a donor of life, are provided and analysed.;
  Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00. Publikacja została sfinansowana z opłat konferencyjnych oraz dofinansowana przez Dziekanów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ, Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ, Dziekana Wydziału Zarządzania i Inżynierii Produkcji oraz Dyrektora Instytutu Nauk Społecznych i Zarządzania Technologiami Politechniki Łódzkiej.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  © Copyright by Authors, Łódź 2019; © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2019;
  http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 ;
  Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
• Date:
  2022.03.21;
  2019
• Type:
  Book chapter
• Language:
  Polish
• Format:
  image/jpeg;
  application/pdf
• Publisher:
  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Relation:
  Desperak I., Hyży E., Kuźma I. B., Pietrzak E. (red.), Kobiety wobec dominacji i opresji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2019;;
  Oblicza Femin!zmu;
• Subject:
  kobieta;
  Kartezjusz;
  filozofia;
  res extensa;
  res cogitans;
  woman;
  Descartes;
  philosophy
• Identifier:
  Żukowska K., Kobieca podmiotowość w ujęciu postkartezjańskim. O strukturalnych korzeniach przemocy wobec kobiet w kulturze europejskiej, [w:] Kobiety wobec dominacji i opresji, Desperak I., Hyży E., Kuźma I. B., Pietrzak E. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2019, s. 13-24, https://www.doi.org/10.18778/8142-431-8.02;
  978-83-8142-431-8;
  http://hdl.handle.net/11089/41272 ;
  978-83-8142-432-5;
  10.18778/8142-431-8.02
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text