Object's details: O rytmiczności prozatorskiej parafrazy Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja

Provider:Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego

Description

Title:
O rytmiczności prozatorskiej parafrazy Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja
Creator:
Kowalska, Danuta
Contributor:
Uniwersytet Łódzki, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Historii Języka Polskiego;
danuta.kowalska@uni.lodz.pl
Description:
Przedmiotem artykułu jest zagadnienie rytmiczności prozatorskiej parafrazy Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja. Analiza wybranych składniowych (paralelizmy składniowe) oraz fonetycznych środków stylistycznych (anafory, aliteracje, figury etymologiczne) pozwala ukazać misterną pracę tłumacza nad celowym doborem leksemów oraz ich uszeregowaniem w obrębie pojedynczego zdania bądź wersu. Źródeł tego charakterystycznego stylu prozy Reja trzeba szukać w odrzuceniu przez pisarza renesansowego cyceronianizmu i nawiązywaniu do średniowiecznych tradycji retorycznych, a zwłaszcza kunsztownej ars dictandi. Rej naśladował w tym względzie Campensisa — przeciwnika klasycznej retoryki. Obecne w polskim przekładzie środki podporządkowane brzmieniowej strukturze tekstu sprawiają, że zbliża się on nie tylko do tradycyjnego stylu przekładów Psałterza, lecz także imituje w jakimś stopniu zewnętrzne cechy hebrajskiej poezji psalmicznej — jej melodyjność, rytmiczność oraz oralność.;
The article deals with the notion of rhythmicity in the prose paraphrase of Mikołaj Rej’s David’s Psalter. The analysis of chosen syntactic (anaphora, alliteration, etymological figures) and phonetic rhetorical terms makes it possible to show the translator’s meticulous work on his selection of lexemes and their distribution in a single sentence or a verse. Rej did not follow the ciceronianism of the Renaissance and instead he made references to the rhetoric tradition of the Middle Ages, especially the artistic ars dictandi, which makes his prose style so characteristic. Rej modelled himself in this respect on Campensis, the opponent of the classical rhetorics. Present in the Polish translation, the terms are subordinate to the sound structure of the text and they make it closer not only to the traditional style of the Psalter’s translations, but they also imitate, to some extent, the outer characteristics of the Hebrew psalmic poetry, its melody, rhythmicity and orality.
Object availability:
free access
Rights: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Date:
2025.02.04;
2018.12.30
Type:
Book chapter
Language:
Polish
Format:
application/pdf
Publisher:
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Relation:
Woźniak E., Lenartowicz-Zagrodna A. (red.), Filologia jako porządkowanie chaosu: Studia nad językiem i tekstem. Ad honorem Professoris Marci Cybulski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018;
Subject:
proza retoryczna;
stylistyka historyczna;
historia języka polskiego XVI w.;
Mikołaj Rej;
Psałterz Dawidów;
rhetoric prose;
historical stylistics;
history of the Polish language of the 16th century;
David’s Psalter
Identifier:
Kowalska D., O rytmiczności prozatorskiej parafrazy Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja, [w:] Filologia jako porządkowanie chaosu: Studia nad językiem i tekstem. Ad honorem Professoris Marci Cybulski, Woźniak E., Lenartowicz-Zagrodna A. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018, s. 145-159, https://doi.org/10.18778/8142-402-8.12;
978-83-8142-401-1;
http://hdl.handle.net/11089/54488 ;
978-83-8142-402-8;
10.18778/8142-402-8.12
Data provider:
Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego

Similar objects

O rytmiczności prozatorskiej parafrazy Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja

Creator:Kowalska, Danuta

Date:2025.02.04 | 2018.12.30

Type:text

Kształt stylistyczny człowieczej rozmowy z Bogiem w modlitwach Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja

Creator:Kowalska, Danuta

Date:2017.04.27 | 2017

Type:image

O ekspresywności modlitw w "Psałterzu Dawidowym" Mikołaja Reja

Creator:Kowalska, Danuta

Date:2016.03.13 | 2015

Type:image

Psałterz Dawidów (1543) Mikołaja Reja wobec stylistycznych wzorców polszczyzny biblijnej

Creator:KOWALSKA, DANUTA

Date:2024.03.06

Type:text

Oddziaływanie spółgłosek płynnych na poprzedzaj ące je samogłoski wąskie nietylne (na materiale listów polskich z I połowy XVI wieku)

Creator:Osiewicz, Marek

Date:2012.12.31

Type:text

Graficzne i fonetyczne warianty techniczne w polskiej edycji Żywotów filozofów Mikuláša Konáča (F. Ungler, Kraków 1535)

Creator:Osiewicz, Marek

Date:2017.08.10

Type:text

Zróżnicowanie ekstensji tekstowej fonetycznych form obocznych w Księgach o gospodarstwie z 1549 roku (oboczność biał- || białł- oraz wariantywność w zakresie kontynuantów grup *sŕ, *zŕ, *žŕ, *(s)tьc i *(z)dьc)

Creator:Osiewicz, Marek

Date:2014.02.06

Type:text

O możliwości technicznego uwarunkowania oboczności albo // abo w drukach polskich z XVI wieku

Creator:Osiewicz, Marek

Date:2015.01.01

Type:text

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Object's details: O rytmiczności prozatorskiej parafrazy Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja

Description

Similar objects