Object's details: Iusti prope mater et aequi. Utilitas a interpretacja prawa rzymskich jurystów

Provider:Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego

Description

Title:
Iusti prope mater et aequi. Utilitas a interpretacja prawa rzymskich jurystów
Creator:
Kulawiak-Cyrankowska, Joanna
Contributor:
Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Rzymskiego;
jkulawiak@wpia.uni.lodz.pl;
iurisperita@outlook.com
Description:
Przedmiotem rozprawy jest analiza roli kategorii utilitas w myśleniu prawniczym i jej wpływu na wykładnię prawa rzymskich jurystów. Badane pojęcie, które na język polski można przetłumaczyć jako „pożytek”, „użyteczność”, czy „interes”, zadomowiło się w każdej niemal przestrzeni rzymskiego prawa. Tok prowadzonych w rozprawie rozważań zdeterminowały tezy wyrażane w literaturze odnośnie do tzw. rozstrzygnięć utilitatis causa, to jest przyjmowanych przez wzgląd na tę kategorię i mających o tyle wyjątkowy charakter, że pozostawały one w sprzeczności z regułami prawa. Dwa nurty dociekań wytyczyły pytania o to, czy w tym kontekście badane kryterium wypełniała wyłącznie treść pragmatyczna oraz czy można utożsamić je z wyznacznikiem wykładni celowościowej. Inaczej niż w dotychczasowych badaniach na temat rozstrzygnięć utilitatis causa, rozważania umieszczono w szerszym kontekście intelektualnym, to jest uwzględniając antyczną myśl filozoficzną i retoryczną. Wykazano, że jurysprudencyjne odwołania ad utilitatem nie miały jedynie charakteru pragmatycznego i, obok uwzględniania potrzeb praktyki prawnej, otwierały drogę do rozstrzygnięć słusznościowych. Udowodniono ponadto, że myślenie celowościowe, powiązane z kategorią utilitas w sferze pojęciowej, determinowało całą aktywność interpretacyjną rzymskiej jurysprudencji. W konsekwencji – hipoteza interpretacji teleologicznej nie jest w stanie w pełni objaśnić unikatowości rozstrzygnięć utilitatis causa. Stwierdzono wreszcie, że naturę tych decyzji zrozumieć można jedynie przez pryzmat retorycznej teorii wykładni prawa. Status scripti et sententiae oraz status syllogismi, w których interpretację dosłowną przeciwstawiano tej zgodnej z intencją prawa lub prawodawcy, stanowią bowiem myślowy wzorzec dla przełamujących sztywne rezultaty wykładni językowej rozstrzygnięć utilitatis causa: bądź to sprzecznych z normami obowiązującymi, bądź też wykraczających poza zakres uregulowany normatywnie.
Object availability:
free access
Rights:
Joanna Kulawiak-Cyrankowska;
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 ;
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
Date:
2022.11.25;
2022;
2022.12.20
Type:
PhD/Doctoral Dissertation
Language:
Polish
Format:
application/pdf
Subject:
prawo rzymskie;
utilitas;
jurysprudencja rzymska;
interpretacja prawa
Identifier: http://hdl.handle.net/11089/44323
Data provider:
Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego

Similar objects

Iusti prope mater et aequi. Utilitas a interpretacja prawa rzymskich jurystów

Creator:Kulawiak-Cyrankowska, Joanna

Date:2022.11.25 | 2022 | 2022.12.20

Type:text

La vérité dogmatique et la „supratemporalité" de la doctrine classique

Creator:Giaro, Tomasz

Date:1988.05.23

Type:text

Formalność topicznego myślenia. Problem "reguł proceduralnych" dyskursu dogmatycznego rzymskich jurystów

Creator:Święcicka, Paulina

Date:2011.12.31

Type:text

Cantus vivit lege Romana!

Creator:Kubiak, Przemysław | Kulawiak-Cyrankowska, Joanna

Date:2023.04.26 | 2023.04.25

Type:image

Practicæ Observationes ex Iure Civili et Saxonico collectæ et ad stylum usumque Iudiciorum Curiæ Regalis accomodatæ, atq[ue] Indice locupletissimo auctæ [...]. [Cent. 1]

Creator:Lipski, Andrzej (1572-1631)

Date:1648

Type:other

Practicarum Observationum Ex Jvre Civili Et Saxonico collectarum Et Ad Stylum Usumque Judiciorum Curiæ Regalis [...] accommodatarum Centvriæ [...] noviter & accuratius recusa novoq[ue] rerum & verborum indice aucta. Cent. 2 semis

Creator:Lipski, Andrzej (1572-1631)

Date:1648

Type:other

Decas Quæstionum Pvblicarvm Regni : In Qvibvs Ecclesiastica Jvra Et Immvnitates Ecclesiastici Statvs Elvcidantvr

Creator:Lipski, Andrzej (1572-1631)

Date:1647

Type:other

Teoretyczny model przestępstwa prawa publicznego (crimen publicum) autorstwa Claudiusa Saturninusa (D. 48, 19, 16) a współczesna nauka o przestępstwie karnym = Theoretical model of public law crime (crimen publicum) by Claudius Saturninus (D. 48, 19, 16) and the modern concept of criminal offence

Creator:Amielańczyk, Krzysztof.

Date:2019

Type:image

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Object's details: Iusti prope mater et aequi. Utilitas a interpretacja prawa rzymskich jurystów

Description

Similar objects