Description

• Title:
  Od beztroskiego małpiego ludku do mądrego pana Pongo. Strategie post-ludzkie w późnej poezji Tadeusza Różewicza
• Creator:
  Filipowicz, Anna
• Contributor:
  Uniwersytet Gdański, Instytut Filologii Polskiej, Katedra Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej;
  Anna Filipowicz – dr, adiunkt w Katedrze Teorii Literatury i Krytyki Ar- tystycznej Uniwersytetu Gdańskiego. Obecnie zajmuje się filozofią post - humanizmu i antropologią zwierząt w polskiej literaturze współcze- snej. Opublikowała m.in. artykuły: Z pamiętnika młodego nosorożca, czyli o zoocentrycznym widzeniu świata (na przykładzie utworu Tadeusza Różewicza pt. „Nosorożec”) (2011); Zwierzęcy Holocaust? O skandalu zagłady w „Dwuna- stu stacjach” Tomasza Różyckiego (2012); Raj odrzucony. O poetyckim wyzwo- leniu zwierząt (w „Śmierci” Marcina Świetlickiego) (2013).;
  afilipowicz@wp.pl
• Description:
  W późnej twórczości Tadeusza Różewicza zwierzęta bywają często nowymi sprzymierzeńcami poety w jego rozważaniach nad kształtem współczesności. W przeciwieństwie do wcześniejszych tomów, w których świat animalny stanowił zazwyczaj synonim nieodwołalnej ludzkiej degrengolady, ukazywani w ostatnich utworach reprezentanci fauny stają się nieoczekiwanym sojusznikiem Różewicza, coraz bardziej krytycznego wobec ponowoczesnej kultury oraz konstytuującego ją człowieka. W zwierzęcej niemocie poeta szuka zwłaszcza przewrotnej zbieżności z podejmowanymi przez siebie twórczymi wyborami, zaś jego ironiczna gra gatunkową różnicą, w której odwraca się humanistyczne hierarchie i bezlitośnie piętnuje niekompetencję homo sapiens, staje się pretekstem do kolejnego zakwestionowania dorobku wykreowanej przez niego cywilizacji. Zapewne dlatego w poemacie Pan Pongo (ze zbioru Cóż z tego że we śnie) nie tylko docenia się przyrodzone zwierzętom milczenie czy ich behawioralne niepodobieństwo do ludzkiego gatunku, ale pozycjonuje niektóre ze stworzeń (orangutan) na równi z dawnymi „głosami” najważniejszych dla tej twórczości postaci literatury, sztuki czy filozofii. Takie konfrontacje z tym, co animalne zdradzają doskonałą orientację poety w mocnych i słabych stronach związanych ze zwierzętami posthumanistycznych teorii (nurty human-animal studies). Dowodzą jednak również nieredukowalnego sceptycyzmu Różewicza, który nawet w sytuacji pełnego uznania dla zwierzęcego istnienia pozostaje nieodmiennie przy „własnym”, zdenaturalizowanym stanowisku, opowiadając się trwale po ludzkiej i tylko ludzkiej stronie bytu.;
  Publikacja dofinansowana przez Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego.
• Object availability:
  free access
• Date:
  2015.02.07;
  2013
• Type:
  Article
• Language:
  Polish
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Relation:
  Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze;2
• Subject:
  zwierzę;
  antropocentryzm;
  zoocentryzm;
  posthumanizm;
  animal studies;
  maszyna antropologiczna;
  nosorożec Toni;
  orangutan Pongo;
  ogród zoologiczny
• Identifier:
  2299-7458;
  http://hdl.handle.net/11089/6587
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  image