Description

• Title:
  Zagroda rodzinna Stanisława Pigonia w Komborni. Studium etnograficzne
• Creator:
  Łopatkiewicz, Tadeusz
• Description:
  Zachowana do dziś zabudowa rodzinnej zagrody profesora Stanisława Pigonia (1885–1968)w Komborni stanowi bardzo interesujący, a równocześnie coraz rzadziej spotykany w okolicachKrosna, przykład drewniano-murowanej chałupy oraz towarzyszącej jej stodoły – środowiskabytowania chłopskiego od połowy wieku XIX począwszy, po koniec XX stulecia.Pomimo licznych przebudów i modernizacji dom rodzinny Profesora zachował w swymwnętrzu wiele reliktów architektonicznych charakterystycznych dla budownictwa ludowegona Pogórzu Wschodnim. Zaliczyć do nich należy tradycyjne rozplanowanie chałupy tkackiejz amfiladową izbą i warsztatem, dawno zarzucony już sposób łączenia belek w ścianach, wciążczytelne ślady funkcjonujących tu niegdyś urządzeń ogniowych – od półkurnego pieca z kapąpo współczesną kuchnię kaflową z zamkniętym paleniskiem i kominem, czy typologiczniewczesnego – czterospadowego dachu krytego słomą. W ciągu XX wieku w zagrodzie Pigoniów dokonano wprawdzie licznych modernizacji i przebudów, które jednak nie zatarły wcześniejszegoprogramu przestrzennego chałupy, czy też czytelnych śladów pierwotnej konstrukcjidachu, pułapów w izbie i alkierzu, piwnicy itp. Co więcej – modernizacje te stanowią doskonałąilustrację długiego procesu przemian, jakim ewolucyjnie podlegały również techniczneaspekty kultury ludowej przez całe poprzednie stulecie, a którego przykłady materialne są,niestety, coraz rzadsze w krajobrazie wsi podkrośnieńskich.Przejęcie zagrody Pigonia przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Krośnie, któredokonało się w roku 2010, stworzyło dla tych zabytkowych obiektów niepowtarzalną szansęna dalsze trwanie, co więcej – pełnienie nowych ról, do których drewniana chałupa, z którejwyszedł w świat wybitny Uczony, nie była wprawdzie powołana, ale którym z pewnościąsprosta. Użytkowanie tej chronionej in situ zagrody przez Karpacką Państwową Uczelnięim. Stanisława Pigonia w Krośnie (dawniej Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa) jest dziśgwarancją systematycznej opieki, a także prawidłowo prowadzonych prac zabezpieczająco-remontowych oraz adaptacyjnych. Potencjał tego zabytkowego domu – nie tylko poprzezjego związki biograficzne – jest dziś bowiem wartością trudną do przecenienia.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  Prawa autorskie (c) 2021 Studia Pigoniana
• Date:
  2021.03.22
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion;
  Recenzowany artykuł
• Language:
  Polish
• Source:
  Studia Pigoniana; Tom 3 Nr 3 (2020): Studia Pigoniana; 205-238;
  2657-3261
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
• Relation: https://apcz.umk.pl/STP/article/view/SP.2020.010/28547
• Subject:
  Stanisław Pigoń;
  Kombornia;
  budownictwo ludowe;
  chałupa tkacka;
  kultura materialna wsi;
  przemiany budownictwa ludowego
• Identifier: https://apcz.umk.pl/STP/article/view/SP.2020.010
• Data provider:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  other