Description

• Title:
  Does the perpetrator of a prohibited act in criminal law always act rationaly?
• Creator:
  Fila, Krzysztof
• Description:
  The article presents the results of an analysis of some theoretical assumptions that underlie the concept of ‘carnist interpretation’ – understood as a criminal law-based interpretation – created by Wojciech Patryas in light of the currently applicable code regulations. In examining the area of institutions not thoroughly explored by Patryas, the study employed the instruments of general scientific methodologies, legal theory and formal-dogmatic methods. The article aims to locate the error as to the circumstance constituting an element of a prohibited act – as a circumstance that currently also excludes culpability – within the structure of the model of legal rationality. The author concludes that the perpetrator’s lack of awareness of essential elements of reality eliminates the possibility of making rational decisions in the sense understood by criminal law. In this respect, the repeal of the key assumptions that make up the structure of the model of legal rationality in criminal law allows for the thesis that an erring perpetrator does not fit into the canon of the subject making decisions according to the utility criterion. This conclusion exemplifies the lack of adaptation of some assumptions of the criminal law-based interpretation to today’s statutory realities, which may, in the near future, contribute to a broader discussion on the extent to which this variety of humanistic interpretations should be adapted to the normative reality. The interpretation of an act – whether from an abstract perspective or under conditions of assigning criminal liability to a specific perpetrator – has consistently remained one of the main tasks of criminal law for decades.;
  Artykuł stanowi prezentację wyników dokonanej pod kątem aktualnie obowiązujących unormowań kodeksowych analizy niektórych założeń teoretycznych, które legły u podstaw koncepcji interpretacji karnistycznej stworzonej przez Wojciecha Patryasa. W badaniach niespenetrowanej szczegółowo przez Patryasa sfery instytucji błędu co do znamion posłużono się instrumentarium z obszaru ogólnej metodologii nauk, teorii prawa tudzież metod nazywanych formalno-dogmatycznymi. Celem artykułu jest próba umiejscowienia błędu co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego – jako okoliczności pełniącej obecnie również funkcję okoliczności wyłączającej zawinienie – w strukturze modelu legalnej racjonalności. Autor dochodzi do wniosku, że brak po stronie sprawcy czynu zabronionego świadomości dotyczącej istotnych elementów rzeczywistości eliminuje możliwość podejmowania przezeń decyzji racjonalnych – w rozumieniu prawa karnego. W tym zakresie uchylenie kluczowych założeń, które tworzą strukturę modelu (zasady) legalnej racjonalności w prawie karnym, pozwala postawić tezę, że sprawca błądzący nie wpisuje się w kanon podmiotu podejmującego decyzje wedle kryterium użyteczności. Wydaje się zatem, że wniosek ten – ujmując problematykę nieco szerzej – stanowi egzemplifikację braku przystosowania do dzisiejszych realiów ustawowych niektórych założeń interpretacji karnistycznej, co być może stanie się w najbliższej przyszłości przyczynkiem do podjęcia dyskusji doktrynalnej na temat tego, w jakim zakresie owa odmiana interpretacji humanistycznej winna zostać dostosowana do dynamicznie zmieniających się w ostatnich latach realiów normatywnych. Wszak interpretacja czynu – czy to z perspektywy abstrakcyjnej, czy też w warunkach przypisywania konkretnemu sprawcy odpowiedzialności karnej – stanowi niezmiennie jedno z głównych zadań prawa karnego.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  Prawa autorskie (c) 2024 WPiA UAM;
  https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
• Date:
  2024.12.30
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion;
  peer-reviewed article;
  Artykuł recenzowany
• Language:
  Polish
• Source:
  Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; Vol. 86 No. 4 (2024); 117-130;
  Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; Tom 86 Nr 4 (2024); 117-130;
  2543-9170;
  0035-9629
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Adam Mickiewicz University Poznan
• Relation: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/41444/37768
• Subject:
  interpretacja karnistyczna;
  interpretacja humanistyczna;
  zasada legalnej racjonalności;
  świadomość sprawcy czynu zabronionego;
  błąd co do znamion;
  carnist interpretation;
  humanistic interpretation;
  principle of legal rationality;
  awareness of the perpetrator of the prohibited act;
  error facti
• Identifier: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/41444
• Data provider:
  Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  other