Description

• Title:
  Pogląd Kazimierza Twardowskiego na temat zajmowania się przez filozofię „poglądami na świat i życie”. Kilka słów w kwestii rozumu praktycznego
• Creator:
  Kaniowski, Andrzej
• Contributor:
  Maciaszek, Janusz;
  Uniwersytet Łódzki
• Description:
  Na losach „filozofii praktycznej” w Polsce zaważyły w znacznej mierze poglądy Kazimierza Twardowskiego. Ten mający ogromne zasługi dla polskiej filozofii uczeń Franza Brentano był z jednej strony wielkim admiratorem Kanta, a z drugiej całkowicie dezawuował jego koncepcję rozumu praktycznego. Powodem admiracji było to, że Kant odebrał metafizyce (w jej ówczesnym i niegdysiejszym rozumieniu) prawo do tego, by się mogła mieć za naukę, od myślenia filozoficznego zaś domagał się przejścia na pozycje krytycyzmu. Twardowski zdał się jednak pominąć całkowicie to, że Kantowskiego krytycyzmu nie można oderwać od – będącego jego drugą stroną – Kantowskiego transcendentalizmu. Wprawdzie w pewnym nurcie kontynuacji kantowskiego transcendentalizmu w filozofii niemieckiej, a także u jej polskich twórczych kontynuatorów doszło do „dogmatycznego bujania w obłokach”, nie jest to jednak jeszcze dostateczny powód, by rozstać się z rozumem praktycznym i zgodzić się z Twardowskim, który twierdzi, iż w gestii filozofii nie leży zajmowanie się „poglądami na świat i życie”. Takie m.in. poglądy na temat spraw, którymi zajmował się od wieków „rozum praktyczny”, przyczyniły się do powstania w polskiej filozofii luki w namyśle nad możliwością rozprawiania w ramach filozofii nad sprawami związanymi z poglądem na świat i życie. Namysł taki prowadzony był natomiast w filozofii niemieckiej (w wyniku przekształcenia przez Hegla „rozumu praktycznego” w „ducha obiektywnego” i zwrócenia się ku „praktyce” – czyli pracy, działaniu społecznemu, bądź też komunikacji), a także w amerykańskim pragmatyzmie (C.S. Peirce). Z połączenia tych dwu nurtów filozoficznego namysłu wyrasta teoria racjonalności komunikacyjnej J. Habermasa, która jest też odpowiedzią na wyzwanie, jakim jest pluralizm światopoglądowy. Stanowisko Twardowskiego w kwestii niefilozoficznego charakteru zajmowania się „poglądami na świat i życie” przyczyniło się do tego, że polska myśl filozoficzna nie przebyła drogi wiodącej od Hegla, przez Wilhelma von Humboldta, Charlesa Sandersa Peirce’a, Hansa-Georga Gadamera, do Jürgena Habermasa.
• Object availability:
  free access
• Rights: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 ;
  Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
• Date:
  2020.12.30;
  2020
• Type:
  Book chapter
• Language:
  Polish
• Format:
  application/pdf;
  image/jpeg
• Publisher:
  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Relation:
  Maciaszek J. (red.), Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020;;
  Bibliotheca Philosophica;6
• Subject:
  Kazimierz Twardowski;
  światopogląd;
  filozofii naukowa;
  krytycyzm;
  rozum praktyczny;
  transcedentalizm;
  Kant;
  Szkoła Lwowsko-Warszawska
• Identifier:
  Kaniowski A. M., Pogląd Kazimierza Twardowskiego na temat zajmowania się przez filozofię „poglądami na świat i życie”. Kilka słów w kwestii rozumu praktycznego, [w:] Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi, Maciaszek J. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020, s. 239-251, doi: 10.18778/8220-034-8.16;
  978-83-8220-034-8;
  http://hdl.handle.net/11089/33001 ;
  978-83-8220-035-5;
  10.18778/8220-034-8.16
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text