Description

• Title:
  Performatywny wymiar studiów o niepełnosprawności: badania na pograniczu nauk społecznych, humanistyki i sztuki
• Creator:
  Rzeznicka-Krupa, Jolanta
• Contributor:
  Całek, Grzegorz;
  Niedbalski, Jakub;
  Żuchowska-Skiba, Dorota;
  Uniwersytet Gdański, Instytut Pedagogiki;
  Jolanta Rzeźnicka-Krupa, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego. Realizowała projekty badawcze przedstawione w autorskich monografiach: Komunikacja, edukacja, społeczeństwo. O dyskursie dzieci z niepełnosprawnością intelektualną (2007), Niepełnosprawność i świat społeczny. Szkice metodologiczne (2009, II wyd. 2011) oraz Społeczne ontologie niepełnosprawności. Ciało, tożsamość, performatywność (2019), które ukazały się nakładem Oficyny Wydawniczej „Impuls” w Krakowie. Jest również autorką artykułów naukowych poświęconych edukacyjnym i społeczno-kulturowym aspektom zjawiska niepełnosprawności, publikowanych m. in. w „Studiach Edukacyjnych”, „Studiach z Teorii Wychowania” i „Niepełnosprawności”. Swoje badawcze zainteresowania wiąże przede wszystkim z problematyką podmiotu i tożsamości we współczesnym świecie oraz procesami społecznego konstruowania i wytwarzania wiedzy na temat niepełnosprawności. Zajmuje się również zagadnieniami teoretyczno-metodologicznymi i badaniami jakościowymi w naukach społecznych, w ostatnim czasie problematyką ciała i cielesności we współczesnej humanistyce oraz badaniami na pograniczu sztuki i niepełnosprawności.
• Description:
  Celem prezentowanego tekstu jest przedstawienie teoretyczno-metodologicznych aspektów badania społeczno-kulturowego fenomenu, jakim jest (nie)pełnosprawność w kontekście krytycznie zorientowanych badań na pograniczu nauk społecznych, humanistyki i sztuki. Związek między kulturą, wiedzą, performatywnymi praktykami wytwarzania rzeczywistości społecznej a naukami społecznymi (przede wszystkim antropologią, socjologią, etnografią), ma długą i bogatą tradycję, a w ostatnich latach rozwijają się nowe podejścia i nurty badawcze koncentrujące się wokół transdyscyplinarnych kategorii związanych z rasą, płcią, etnicznością, seksualnością, a także (nie)pełnosprawnością. Wytyczają one nowe pola badawcze i nowe możliwości interpretacji zjawisk społecznych, stanowiąc swego rodzaju krytyczny komentarz rzeczywistości i eksperymentalne laboratorium życia społecznego. Jednym z takich interdyscyplinarnych obszarów są, rozwijające się intensywnie od lat 80. XX w., studia o niepełnosprawności, a zwłaszcza ich krytycznie zorientowany nurt w postaci Critical Disability Studies (Goodley 2014). W ich kontekście performatywność można postrzegać jako siatkę dyfrakcyjną, która nałożona na zjawisko (nie)pełnosprawności, pozwala przyjrzeć mu się w rozproszeniu wynikającym ze skrzyżowania różnych teorii i podejść, przede wszystkim feminizmu, teorii queer, badań nad nauką, studiów kulturowych i krytycznej teorii społecznej (Haraway 1998, 2008; Latour 2010; Barad 2007, 2012). W artykule przedstawiono wybrane metodologie, inspirowane głównie filozofią tzw. nowego realizmu: metodę ontologicznego opowiadania (storytelling) oraz metodę kartograficzną, ich kontekst teoretyczny oraz znaczenie dla badania problematyki badania (nie)pełnosprawności, a także przykłady realizowanych w Polsce badań performatywnych na pograniczu sztuki i niepełnosprawności (autobiograficzny performans tożsamościowy i performans społecznego oporu).;
  Publikacja dofinansowana ze środków Polskiego Towarzystwa Socjologicznego
• Object availability:
  free access
• Rights: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 ;
  Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
• Date:
  2021.01.18;
  2020
• Type:
  Book chapter
• Language:
  Polish
• Format:
  application/pdf;
  image/jpeg
• Publisher:
  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Relation:
  Jak badać zjawisko niepełnosprawności. Szanse i zagrożenia założeń teoretycznych i metodologicznych studiów nad niepełnosprawnością;
• Subject:
  niepełnosprawność;
  osoby z niepełnosprawnościami;
  studia o niepełnosprawności;
  badania performatywne
• Identifier:
  Rzeźnicka-Krupa J., Performatywny wymiar studiów o niepełnosprawności: badania na pograniczu nauk społecznych, humanistyki i sztuki, [w:] Jak badać zjawisko niepełnosprawności. Szanse i zagrożenia założeń teoretycznych i metodologicznych studiów nad niepełnosprawnością, G. Całek, J. Niedbalski, D. Żuchowska-Skiba (red.), WUŁ, Łódź 2020, https://dx.doi.org/10.18778/8142-757-9.05;
  http://hdl.handle.net/11089/33140 ;
  978-83-8142-757-9;
  10.18778/8142-757-9.05
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text