Description

• Title:
  Ze studiów nad symbolami cechowymi. Dziewiętnastowieczna pieczęć cechu szewców z Szadku
• Creator:
  Adamczewski, Marek;
  Stulczewski, Jarosław
• Contributor:
  Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Katedra Historii Historiografii i Nauk Pomocniczych Historii, 90-219 Łódź, ul. Kamińskiego 27a.;
  Towarzystwo Przyjaciół Zduńskiej Woli, 98-220 Zduńska Wola, ul. Złotnickiego 3.
• Description:
  Artykuł o dziewiętnastowiecznej pieczęci cechu szewców z Szadku otwiera – według intencji autorów – cykl publikacji na temat różnych zabytków związanych z rzemiosłem szadkowskim. Tytułowa pieczęć szewców (a dokładnie jej tłok pieczętny) wyrzeźbiona została na początku XIX w. Jej narodziny łączyć należy z regulacjami prawnymi z 1816 r., na podstawie których zreorganizowane zostały cechy rzemieślnicze funkcjonujące w Królestwie Polskim. Regulacje z 1816 r. (obowiązujące nieprzerwanie przez cały XIX w. i również w pierwszych latach II Rzeczypospolitej) określiły strukturę cechów, sposób zarządzania cechem, kompetencje zawodowe mistrzów i rzemieślników, a także zasady awansu zawodowego czeladników i majstrów. Regulacje z 1816 r. wpłynęły na budowę stempli rzemieślniczych, a także na ich funkcje kancelaryjne. Według regulacji z 1816 r., władzę nad rzemieślnikami w ramach zreorganizowanych cechów sprawował urząd starszych. Ta zmiana prawa znalazła odzwierciedlenie w brzmieniu legend pieczęci cechowych. Zgodnie z brzmieniem pieczętnych napisów, pieczęcie cechowe w pierwszej połowie XIX w. należały do „urzędów starszych zgromadzeń”. W regulacji z 1816 r. szukać należy też genezy innych określeń i zwrotów z legend wówczas tworzonych pieczęci cechowych. Prawodawca aktywność zawodową rzemieślników praktykujących w XIX w. określał słowami „kunszt” lub „profesja”. W legendzie pieczęci cechu szewców z Szadku czytamy o „profesji szewskiej”. Pieczęcie cechów rzemieślniczych Królestwa Polskiego uwzględnione zostały w przepisach prawnych dotyczących stempli urzędowych Królestwa. Inaczej jednak niż pieczęcie urzędowe np. władz administracyjnych, których pola wypełniało godło państwowe, stemple zgromadzeń rzemieślniczych zawierały obrazy identyfikujące właściwe „kunszty” lub „profesje”. W przypadku szewców szadkowskich obrazami takimi był wysoki but z ostrogą i narzędzia do jego wykonania – nóż szewski i zapewne szydło. Tłok pieczęci Urzędu Zgromadzenia Szewskiego w Szadku wykonał dobry grawer. W ramach obowiązujących przepisów unifikujących stemple cechowe stworzył on przedmiot o indywidualnych cechach (stylizacja heraldyczna z zewnętrznymi elementami herbu) i czytelnym napisie. Obecnie typariusz cechu szewców szadkowskich jest częścią zbiorów Muzeum w Sieradzu. Nie służy już rzemieślnikom, ale dobrze świadczy o ich dziewiętnastowiecznej historii.;
  The stamp of the shoemakers’ guild in Szadek was made at the beginning of the 19th century, in accordance with legal regulations of 1816, which reorganized craftsmen’s guilds in the Kingdom of Poland. These regulations, in force throughout the whole 19th century and at the beginning of the 20th century, defined the structure and the way of managing a guild, professional competences of masters and craftsmen, and rules for professional advance. The regulations of 1816 also affected the shape and functions of craftsmen’s stamps. Under these rules, a guild was governed by a board of elders, which was reflected in the legends of the stamps. The term “profession” to refer to the work of craftsmen was introduced at that time. The legend of the seal of the shoemakers’ guild in Szadek speaks about “the shoemakers’ profession”. As regards the appearance of craftsmen’s stamps, they differed from other official stamps (e.g. those of administrative authorities) of the Kingdom of Poland in that they contained elements representative of particular “professions”. In the case of Szadek shoemakers’ it was a high boot with a heel spur, a knife and an awl. This stamp was evidently carved by a very skilful engraver. It is now part of the collection of the Sieradz Museum.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  © Copyright by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2015
• Date:
  2015.11.09;
  2015
• Type:
  Article
• Language:
  Polish
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Relation:
  Biuletyn Szadkowski;15
• Subject:
  symbole cechowe;
  pieczęcie cechów;
  szewcy;
  Szadek;
  craftsmen’s guild symbols;
  stamps;
  shoemakers
• Identifier:
  1643-0700;
  http://hdl.handle.net/11089/13466 ;
  2449-8351
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  image