Description

• Title:
  Czy w Rzeczypospolitej szlacheckiej istniała oligarchia magnacka?
• Creator:
  Faber, Martin
• Description:
  Teza o istnieniu oligarchii magnackiej głosi, że Rzeczpospolita Obojga Narodów w pierwszym okresie istnienia była demokracją szlachecką, później jednak przekształciła się w oligarchię najzamożniejszej szlachty. Zgodnie z tym poglądem po unii lubelskiej w 1569 roku oraz pierwszej wolnej elekcji w 1573 roku cała szlachta kierowała sprawami państwa. Później jednak mała grupka bogatej szlachty, czyli magnateria, podporządkowała sobie szlachtę średnią i drobną, monopolizując w ten sposób władzę polityczną. Państwo zachowało zewnętrzną postać demokracji szlacheckiej, lecz w rzeczywistości zostało zdominowane przez magnaterię. A ponieważ magnatom chodziło rzekomo tylko o osobiste interesy, a nie o dobro wspólne, nieustannie osłabiali oni władzę państwową, pogrążając  państwo w anarchii i doprowadzając do jego rozpadu. Na nich zatem spadała znaczna część winy za to, że pod koniec XVIII wieku Polska została podzielona między sąsiadów. Tę tezę forsowano w Polsce, zwłaszcza w czasach komunistycznych. Marksizm potrzebował małej grupki feudalnych wyzyskiwaczy, którzy w tamtym czasie ujarzmili resztę społeczeństwa2. Ale polska szlachta, która według ówczesnych rachunków miała stanowić 10% ogółu społeczeństwa, była zbyt liczną grupą. Teorię oligarchii magnackiej wylansowano na przełomie 1951 i 1952 roku podczas dużej konferencji polskich i sowieckich historyków w Otwocku. Zadaniem tej konferencji było zdecydowane nagięcie polskiej nauki historii do metodycznych paradygmatów marksizmu.
• Object availability:
  free access
• Rights: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 ;
  Prawa autorskie (c) 2011 Martin Faber
• Date:
  2011.06.30
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Language:
  Polish
• Source:
  Czasopismo Prawno-Historyczne; Vol. 63 No. 1 (2011); 349-376;
  Czasopismo Prawno-Historyczne; Tom 63 Nr 1 (2011); 349-376;
  2720-2186;
  0070-2471
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Adam Mickiewicz University Poznan
• Relation: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/41677/35000
• Identifier: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/41677
• Data provider:
  Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text