Description

• Title:
  Instrumentalization vs autonomy of the law, or what a rational legislator ‘says’ to us
• Creator:
  Bator, Andrzej
• Description:
  The paper traces the evolution of the concept of the rational legislator as shaped by Polish theoretical and legal debates. The research aims to show how this evolution has influenced the characterisation of the relationship between the instrumentalization and autonomy of law. Three phases in the development of the concept of the legislator’s rationality are distinguished: scholarly, cultural, and pragmatic. Each phase corresponds to a different account of the relationship between instrumentalization and autonomy. The scholarly phase is dominated by legal instrumentalism, without recourse to arguments based on the autonomy of law. The cultural phase is marked by a strong opposition between instrumentalization and autonomy, where autonomy is presented as the limit of instrumentalization of law. In the pragmatic-communicative phase, the possibility of removing this opposition by reversing the relationship arises: autonomy is seen as conditioning the effective performance of acts of instrumentalization. However, this no longer concerns the instrumentalization of state legislation, but rather a pluralistic, democratic instrumentalization.;
  W artykule przedstawiam ewolucję, jaka dokonała się w koncepcji racjonalnego prawodawcy pod wpływem polskich debat teoretycznoprawnych. Celem artykułu jest ukazanie, jak ewolucja tej koncepcji wpłynęła na charakterystykę relacji między instrumentalizacją a autonomią prawa. Wyróżniam trzy fazy rozwoju koncepcji racjonalności prawodawcy: scjentystyczną, kulturową i pragmatyczną. Każdej z nich odpowiada odmienne ujęcie relacji między instrumentalizacją a autonomią. W fazie scjentystycznej dominuje prawny instrumentalizm bez sięgania do argumentów z autonomii prawa. W fazie kulturowej zaznacza się silna opozycji między instrumentalizacją i autonomia (autonomia jako granica instrumentalizacji prawa). W fazie pragmatyczno-komunikacyjnej pojawia się możliwość usunięcia tej opozycji przez odwrócenia relacji: autonomia ujmowana jest jako warunkowanie skutecznego dokonywania aktów instrumentalizacji prawa. Nie będzie to już jednak instrumentalizacja państwowego prawodawstwa, lecz instrumentalizacja pluralistyczna, demokratyczna.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  Prawa autorskie (c) 2025 WPiA UAM;
  https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
• Date:
  2025.03.31
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion;
  peer-reviewed article;
  Artykuł recenzowany
• Language:
  Polish
• Source:
  Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; Vol. 87 No. 1 (2025); 39-54;
  Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; Tom 87 Nr 1 (2025); 39-54;
  2543-9170;
  0035-9629
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Adam Mickiewicz University Poznan
• Relation: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/43349/38413
• Subject:
  racjonalny prawodawca;
  instrumentalizacja prawa;
  autonomia prawa;
  prawnicza kompetencja komunikacyjna;
  pluralistyczna instrumentalizacja prawa;
  rational legislator;
  instrumentalization of the law;
  autonomy of the law;
  legal communicative competence;
  pluralistic instrumentalization of the law
• Identifier: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/43349
• Data provider:
  Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  other