Description

• Title:
  Modele ochrony oznaczeń geograficznych w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych - problematyka prawna
• Creator:
  Wróbel, Agata
• Contributor:
  Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego;
  wrobel.agata1@gmail.com
• Description:
  Rozprawa doktorska miała na celu zbadanie regulacji europejskich i amerykańskich jako rozwiązań modelowych, w kontekście możliwości ochrony produktów regionalnych w Unii Europejskiej poprzez równoległe stosowanie regulacji i rozwiązań przyjętych w prawie znaków towarowych. Pierwsze oznaczenia geograficzne pojawiły wraz z początkiem wymiany handlowej. Pierwotnie oznaczanie produktów miało na celu jedynie wskazanie ich geograficznego pochodzenia, z czasem wyroby z danego regionu czy kraju zdobywały sławę związaną z ich konkretnymi cechami i tym samym pochodzenie geograficzne stawało się synonimem określonej jakości produktu. Obecnie takie nazwy jak chamagne, cognac, oscypek czy szkło z Murano są znane i cenione podobnie jak najsławniejsze znaki towarowe. W ostatnim dwudziestoleciu sytuacja społeczno-gospodarcza sprzyjała wzmożonemu zainteresowaniu produktami regionalnymi. Choroba wściekłych krów, obawy związane z żywnością genetycznie modyfikowaną (ang. Genetically Modified Organisms) czy afery spowodowane wykryciem dioksyn w żywności, zwróciły konsumentów ku żywności regionalnej, ekologicznej opartej o tradycyjne metody wytwarzania. W ich przeświadczeniu jest ona zdrowsza, bardziej pożywna, ale również bezpieczniejsza. Przedsiębiorcy z kolei dla zdobycia nowych klientów wykorzystują istniejące trendy oznaczając swoje wyroby właśnie jako ekologiczne, tradycyjne czy regionalne, często przy tym używając oznaczeń geograficznych, czyli nazw odnoszących do geograficznego pochodzenia produktów. Promocja i ochrona wyrobów regionalnych została ujęta również w kontekście polityki rolnej. Wskazuje się, że z jednej strony wzmożona produkcja żywności regionalnej ma pozytywny wpływ na retencje ludności na obszarach wiejskich, gdyż zazwyczaj jej wytwarzanie wymaga większych nakładów pracy w porównaniu do wyrobów produkowanych na skalę przemysłową. Z drugiej strony wzrost produkcji produktów regionalnych może powodować spadek zapotrzebowania na wyroby hurtowe, co w dalszej perspektywie ma szansę wpłynąć pozytywnie na zahamowanie nadprodukcji żywności na rynku. Choć oznaczenia geograficzne istnieją od wieków forma prawna ich ochrony wciąż jest dyskusyjna. Z jednej strony chronione są za pomocą instrumentów sui generis, które nazywane są nazwami pochodzenia, nazwami regionalnymi czy po prostu oznaczeniami geograficznymi. Z drugiej strony niektóre porządki prawne przyjęły możliwość ochrony nazw geograficznych służących oznaczaniu produktów jedynie w formie znaków towarowych. Dwa modelowe rozwiązania występują w prawodawstwie Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych. Prawodawca europejski, widząc potrzebę prawnej regulacji ochrony produktów regionalnych, wprowadził w 1992 r. wprowadził pierwsze rozporządzenie dotyczące ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia. W 2006 r. zastąpiono je nowym aktem - rozporządzeniem Rady (WE) nr 510/2006, które jednak nie rozwiązało wszystkich problemów i niejasności, jakie niosła dotychczasowa praktyka stosowania prawa. Obecnie ochrona oznaczeń geograficznych w Unii Europejskiej opiera się na trzech aktach prawnych, które uwzględniają specyfikę rynków poszczególnych grup produktów, czyli: produktów rolnych i środków spożywczych - rozporządzenie nr 1151/2012, win – rozporządzenia nr 1308/2013 oraz napojów spirytusowych – rozporządzenie nr 110/2008. Mimo, że na przestrzeni lat dochodziło kilkakrotnie do wprowadzania nowych rozporządzeń regulujących kwestię ochrony oznaczeń geograficznych należy podkreślić, że nie wpłynęły one na zmiany modelowych rozwiązań, które zostały wprowadzone już w 1992 r. Tym samym zarówno orzecznictwo jak i literatura przedmiotu w tej materii pozostają nadal aktualne. System europejski opiera się na stworzeniu odrębnego narzędzia prawnego, instrumentu sui generis, który uwzględnia specyficzny charakter dóbr jakimi są oznaczenia geograficzne. Rozwiązanie europejskie chroniące produkty regionalne nie jest jednak jedynym możliwym – konkurencyjny model został przyjęty w Stanach Zjednoczonych, gdzie podlegają one regulacji dotyczącej znaków towarowych. System amerykański po części umożliwia ochronę zbiorowego charakteru oznaczeń geograficznych dzięki takim instrumentom jak wspólny lub gwarancyjny znak towarowy. Przewiduje jednak pewne ograniczenia, które w systemie europejskim nie występują jak chociażby konieczność ponawiania rejestracji. Mimo, że oznaczenie geograficzne istnieją od lat, system ich ochrony nie jest jednolity. Wskazać należy, że ochrona może przyjąć formę pasywną – gdzie nie wymagana jest rejestracja oznaczenia, a ochrona funkcjonuje w oparciu o przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W niektórych krajach jak np. Singapur ochrona przyznawana jest przez sam fakt istnienia oznaczenia geograficznego takie rozwiązanie zbliżone jest do prawa autorskiego, gdzie również nie wymagana jest rejestracja. Zakres moich rozważań badawczych skierowany jest jednak ku systemom rejestrowym. Istnieją dwa konkurujące ze sobą rozwiązania. W dużej ilości systemów prawnych takich jak Unia Europejska, Indie czy Tajlandia oznaczenia geograficzne chronione są za pomocą instrumentów sui generis – gdzie tworzone są specjalne instrumenty prawne, dostosowane do specyfiki związanej z ochrona produktów regionalnych, które chronią nazwę produktu ale również często pośrednio chroniony jest sam wyrób. W różnych systemach przyjmowane są różne nazwy takiej jak nazwy pochodzenia, nazwami regionalnymi czy po prostu oznaczeniami geograficznymi. Z drugiej strony w porządkach prawnych takich krajów jak np. USA, Kanada czy Australia porządki prawne przyjęły możliwość ochrony nazw geograficznych służących oznaczaniu produktów jedynie w formie znaków towarowych. Dwa modelowe rozwiązania, które występują w prawodawstwie Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych stały się podstawą badawczą mojej rozprawy.
• Object availability:
  free access
• Date:
  2015.06.09;
  2015;
  2015.06.26
• Type:
  PhD/Doctoral Dissertation
• Language:
  Polish
• Format:
  application/pdf
• Subject:
  intellectual property;
  geographical indications;
  protection of traditional products;
  trademarks
• Identifier: http://hdl.handle.net/11089/9406
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text