Description

• Title:
  Die Thorner Weichselbrücke in der Frühen Neuzeit als Forschungsproblem
• Creator:
  Dybaś, Bogusław
• Description:
  Eine feste Holzbrücke über die Weichsel in Toruń wurde zwischen 1497-1500 erbaut und bestand bis 1877. Die Brücke setzte sich aus zwei Teilen, die durch eine Insel in der Flussströmung - Basarkämpe [Kępa Bazarowa] getrennt waren, der sogenannten "deutschen" und der "polnischen" Brücke. Fast vier Jahrhunderte des Bestehens der Brücke bedeuten nicht, dass die ursprüngliche Struktur aus dem 15. Jahrhundert so viele Jahre überdauert hat. Die Breite des Flusses bei Toruń und Beschaffenheit des Flussbodens machten es damals unmöglich, eine Brücke auf gemauerten Pfeilern zu bauen, was dazu führte, dass die hölzerne Brückenkonstruktion fast jedes Jahr (insbesondere im Frühjahr) Beschädigungen bzw.  Zerstörungen durch hohen Wasserstand und Eisschollen ausgesetzt war. Dies bewirkte, dass  ständig nach technischen Lösungen gesucht wurde, die die Widerstandsfähigkeit der  Konstruktion gegen diese  Gefahren erhöhen würden. Die Brücke nahm also zu verschiedenen Zeiten  verschiedene Formen an und  hatte vielleicht auch unterschiedliche Standorte. Es gab auch Perioden, oft mehrere Jahre, in denen die Brücke nicht existierte. Die Geschichte der Brücke, die insbesondere in den letzten Jahren zum Gegenstand der relativ intensiven Forschungen  geworden ist, wird durch verschiedene Quellen veranschaulicht, darunter: geschriebene (z. B. Rechnungen für  Erhebung der sog. Brückenmaut und Ausgaben für die Renovierung, Konzepte zur Verbesserung der Brücke), ikonografische und kartografische Quellen, technische Dokumentation. Da die Brücke ein wichtiges Element im Stadtpanorama weichselseits war, wurde sie auch auf numismatischen Denkmälern mit Stadtansichten  unter Berücksichtigung technischer Details abgebildet. Das Quellenmaterial ist für die letzte Periode des Bestehens der Brücke im 19. Jh. relativ gut, für die früheren Jahrhunderte leider fragmentarisch erhalten. Dessen ungeachtet ermöglicht es jedoch interessante Forschungen zur Geschichte dieses faszinierenden Bauwerks.;
  The permanent wooden bridge over the Vistula in Toruń was built in the years 1497-1500 and existed until 1877. The bridge consisted of two parts, the so-called the "German" bridge and the "Polish" bridge, separated by an island located in the river's current called Kępa Bazarowa (Market Island). Almost four centuries of the bridge's existence does not mean that the original structure from the 15th century has survived so many years. The width of the river near Toruń and the geographic characteristics of the bottom, which made it impossible to build a bridge on brick pillars at that time, meant that the wooden structure of the bridge was almost annually (especially in spring) exposed to damage or destruction by high water levels and flowing ice. This resulted in the search for technical solutions that would increase the resistance of the structure to these threats. So, at different times, the bridge took different shapes and could be in different locations. There were also periods, often over several years, when the bridge did not exist. The history of the bridge, which has become the subject of quite intense interest in recent years, is illustrated by various sources, including: written (e.g. bridge toll bills and repair costs, bridge improvement concepts), iconographic and cartographic sources, as well as technical documentation. As the bridge was an important element of the city's panorama from the Vistula River, it was also presented on numismatic monuments showing the view of the city, showing the technical details. The source material for the last period of the bridge's existence in the 19th century is relatively well preserved, unfortunately it is only fragmentary for the earlier centuries. However, it allows for an interesting research into the history of this fascinating construction.;
  Stały drewniany most przez Wisłę w Toruniu został zbudowany w latach 1497-1500 i istniał do 1877 r. Most składał się z dwóch części, przedzielonych znajdującą się w nurcie rzeki wyspą, Kępą Bazarową, tzw. mostu „niemieckiego” i mostu „polskiego”. Prawie cztery stulecia istnienia mostu nie oznaczają, że tyle lat przetrwała oryginalna konstrukcja z XV w. Szerokość rzeki pod Toruniem oraz geograficzna charakterystyka dna, uniemożliwiająca w tej epoce budowę mostu na filarach murowanych, sprawiały, że drewniana konstrukcja mostu była niemal corocznie (zwłaszcza wiosną) narażona na uszkodzenia lub zniszczenia przez wysokie stany wody oraz spływającą krę. Powodowało to poszukiwanie rozwiązań technicznych, które zwiększyłyby odporność konstrukcji na te zagrożenia. Most więc w różnych okresach przybierał różne kształty, a także mógł mieć różne położenie. Były też, często kilkuletnie okresy, gdy most nie istniał. Dzieje mostu, który zwłaszcza w ostatnich latach stał się przedmiotem dość intensywnego zainteresowania, ilustrują różne źródła w tym: pisane (m.in. rachunki pobierania tzw. mostowego i wydatków na remonty, koncepcje udoskonalenia mostu), źródła ikonograficzne i kartograficzne, dokumentacja techniczna. Ponieważ most był ważnym elementem panoramy miasta od strony Wisły, prezentowany był także na zabytkach numizmatycznych pokazujących widok miasta, z uwzględnieniem szczegółów technicznych. Materiał źródłowy jest stosunkowo dobrze zachowany dla ostatniego okresu istnienia mostu w XIX w., dla wcześniejszych stuleci jest niestety fragmentaryczny. Pozwala jednak na prowadzenie interesujących badań nad dziejami tej fascynującej budowli. 
• Object availability:
  free access
• Rights:
  Prawa autorskie (c) 2020 Rocznik Toruński
• Date:
  2020.12.21
• Type:
  info:eu-repo/semantics/article;
  info:eu-repo/semantics/publishedVersion
• Language:
  German
• Source:
  Rocznik Toruński; No. 47 (2020): Rocznik Toruński; 17-52;
  Rocznik Toruński; Nr 47 (2020): Rocznik Toruński; 17-52;
  0557-2177
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Towarzystwo Miłośników Torunia
• Relation: https://apcz.umk.pl/RTOR/article/view/RT.2020.001/27818
• Subject:
  Holzbrücke;
  Weichselüberquerung;
  Basarkämpe;
  Hängeträgerbrücke;
  Stadtansichten;
  wooden bridge;
  Visrula River crossing;
  Kępa Bazarowa (Market Island);
  hanger;
  bridge toll;
  view of the town;
  Most drewniany;
  przeprawa przez Wisłę;
  Kępa Bazarowa;
  wieszar;
  mostowe;
  widoki miasta
• Identifier: https://apcz.umk.pl/RTOR/article/view/RT.2020.001
• Data provider:
  Akademicka Platforma Czasopism
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  text