Object's details: De l'histoire de la trésorerie de la Cour sous le régne de Sigismond III Wasa

Provider:Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM

Description

Title:
De l'histoire de la trésorerie de la Cour sous le régne de Sigismond III Wasa
Creator:
Filipczak-Kocur, Anna
Description:
L'administration financière de Sigismond III Wasa différait de celle de ses prédécesseurs. Les changements consistaient dans la séparation graduelle de la Trésorerie royale (de la Cour) de la Trésorerie d'Etat que l'on appelait aussi commune. Un certain rôle fut y joué par la loi de 1590 qui affecta certaines sources de revenu, à savoir les douanes, les mines et salines, ainsi que certains biens fonciers, aux besoins exclusifs du monarque. Les biens fonciers envisagés, détachés de l'ensemble d'immeubles de la République nobiliaire défini comme le domaine royal, étaient appelés le „économies". Néanmoins, la loi de 1590 n'aboutit pas à la séparation décisive de l'administration du Trésor royal de celui de l'Etat. Toutes les deux demeuraient soumises au Grand vice-trésorier, malgré l'existence du Vice-trésorier de la Cour. Le dernier n'était que le gérant qui exécutait les ordres du premier. Sigismond III jouissait en plus du droit de percevoir 50% des revenus d'autres biens domaniaux s'ils avaient été données à ferme ordinaire (40% s'ils constituaient les „starosties de castel", c'est-à-dire la ferme se liait avec le remplissement de l'office du staroste). Dans la pratique, les starostes ne transferaient pas au roi sa part de revenu. Le roi se vit ainsi privé de son revenu, en n'étant pas capable de le recouvrer, bien qu'il n'ait pas y renoncé. La situation financière de Sigismond III lors de ses premières années du règne en Pologne était lamentable. Le roi ne disposait pas de sommes suffisantes pour s'alimenter, pour entretenir sa Cour, pour l'entretien de son écurie, ainsi que pour envoyer la légation en Turquie ce qui put avoir pour conséquence un conflit armé avec cette puissance. Les difficultés financières du jeune manarque ne cesserènt pas de se manifester après l'adoption de la loi de 1590. Pour percevoir l'argent comptant, le roi grevait illicitement les „économies" de paiements et de dettes, en pensionnant aussi ses partisans. La Trésorerie ne percevait qu'une menue part de redevances. L'amélioration de la situation financière du roi ne se produisit que vers le milieu de la première décennie du XVIIe siècle. Elle résulta, entre autres, du retour au monarque des fermes sous forme d'„économies" après la mort de leurs tenanciers. Une telle pratique était cependant une cause du grand mécontentement de la noblesse.;
Problemy skarbowe pierwszej połowy XVII w., ciągle w szczegółach mało znane, są dla historyka tematem niewdzięcznym. Dotyczy to zarówno skarbu państwowego, określanego ówcześnie mianem „pospolitego", jak i skarbu nadwornego. Główną przyczyną niedostatecznego opracowania skarbowości wymienionego okresu są luki w zachowanym materiale źródłowym. Zwróciła na to uwagę J. Karwasińska w 1929 r., a brak akt skarbowo-wojskowych wyjaśnił J. Wimmer. Uwagi te można odnieść częściowo również do akt, dotyczących skarbu nadwornego. Zostały one prawdopodobnie wywiezione przez Szwedów w czasie „potopu" wraz z zawartością archiwum podskarbińskiego warszawskiego do Szwecji, gdzie później padły ofiarą pożaru zamku królewskiego w Sztokholmie, jeżeli wcześniej, w czasie transportu, nie uległy zniszczeniu. Z tego powodu zasoby obecnego Archiwum Skarbu Koronnego, dotyczące czasów Zygmunta III, przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, są skromne zarówno ilościowo, jak i jakościowo. Zawarte w nich informacje odnoszą się głównie do ostatniego dziesięciolecia XVI w., nie ma natomiast materiałów z okresu późniejszego panowania pierwszego Wazy na tronie polskim. Zachowane fragmentarycznie źródła pozwalają jedynie na określenie poszczególnych etapów rozwoju skarbu nadwornego i ogólną charakterystykę sytuacji finansowej króla.
Object availability:
free access
Rights: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
Date:
1986.05.23
Type:
info:eu-repo/semantics/article;
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
Language:
Polish
Source:
Czasopismo Prawno-Historyczne; Vol. 38 No. 1 (1986); 49-69;
Czasopismo Prawno-Historyczne; Tom 38 Nr 1 (1986); 49-69;
2720-2186;
0070-2471
Format:
application/pdf
Publisher:
Adam Mickiewicz University Poznan
Relation: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/47807/38703
Subject:
Zygmunt III Waza;
system skarbowy;
skarb królewski;
skarb państwowy;
Pologne;
Sigismond III Wasa;
Trésorerie royale;
Trésorerie d'Etat
Identifier: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/47807
Data provider:
Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM

Similar objects

De l'histoire de la trésorerie de la Cour sous le régne de Sigismond III Wasa

Creator:Filipczak-Kocur, Anna

Date:1986.05.23

Type:text

Dzieje panowania Zygmunta III, Króla Polskiego [...]. T. 2

Creator:Niemcewicz, Julian Ursyn (1758-1841)

Date:1836

Type:text

Sigismundus Augustus Rex [...]

Creator:Jaroczyński, Marian (1819-1901)

Date:1856

Type:other

Sigismundus III [...]

Creator:Farjat, Benoit (1646-1724)

Date:0001 - 1702

Type:other

Sigismundus III [...]

Creator:Farjat, Benoit (1646-1724)

Date:0001 - 1702

Type:other

Sweriges Rijkes Stånders [...] Af them frijwilligen och eenhålleligen samtyckt och beslutet. Uthi Norköping then 22. Martij Åhr etc.

Date:1604.03.22 - ...

Type:other

Can I use it?:yes

Arfföreningen Som aff menige Rijksens Rådh Ridderskap, Biskoper, Prelater, Ständer, Städher, Krijgzfolck, och menighe Man, är blefuen förnyet och eendrächteligen stafäst och bekräfftiget vthi Norköpings Herredagh. Then 22. Martij, åhr 1604.

Date:1604.03.22 - ...

Type:other

Can I use it?:yes

Practicarum observationum ex jure civili et Saxonico collectarum et ad stylum usumque judiciorum curiae regalis accommodatarum centuria. Cent. 1 [...]

Creator:Lipski, Andrzej (1572-1631) Autor

Date:1627

Type:other

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Object's details: De l'histoire de la trésorerie de la Cour sous le régne de Sigismond III Wasa

Description

Similar objects